Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.UWARUNKOWANIAIPRZYCZYNYKRYZYSUWLATACH2007–2008
iczęstooszukańczymsystememfinansowym”[Galbraith,2016].Jesttostosunkowo
małooryginalnestwierdzenie,ponieważwhistoriinowoczesnejekonomiiodnotowano
wielenieprzezwyciężonychkryzysów,jakiewystąpiływciągukilkuostatnichwieków.
Niemakapitalizmubezcyklicznościprocesureprodukcjimakroekonomicznej.Nie
mateżgospodarkirynkowejbezperiodycznychkryzysów.Niemainiebędzie.Osob-
liwośćudowodniłjużpółtorawiekutemuK.Marks[1951],apóźniejpotwierdziłraz
jeszczeJ.M.Keynes[2003].Współcześnienanieuchronnośćtegozjawiskawskazują
chociażbyN.RoubiniiS.MihmwswojejpublikacjiEkonomiakryzysu[2011].
Jednymzpierwszychkryzysów,naktórywskazujenp.J.K.Galbraith[2016],był
kryzysskoncentrowanynazależnościachzwiązanychztakimiczynnikami,jak:popyt,
zatrudnienieorazwłasność.Tokryzysdoprowadziłwkonsekwencjidopodjęciadziałań
znajdującychswojeodzwierciedleniewrewolucjikeynesowskiej,awkolejnymkroku
prowadzącychodkontrrewolucjineoklasycznej.Wartojednakzauważyć,żeprzyczyny
poszczególnychkryzysówróżne.Kryzyslat1929–1933byłkryzysemnadprodukcji,
natomiastkryzys,którywystąpiłwlatach2007–2008,byłkryzysemnadmiernegokre-
dytowania.Niemniejjednakobierecesjedowiodły,żeniezależnigraczerynkowi(czy
byłynimiprzedsiębiorstwa,czyinstytucjefinansowe)niezdolnidosamodzielne-
gofunkcjonowaniabezwłaściwychregulacjiikoordynacjirynkuprzezpaństwobądź
wspólnotę.Ichbrakmożebyćźródłemasymetriiinformacjiorazbrakumechanizmów
bezpieczeństwatworzonychwcelukontrolijednostkowychuczestnikówgryrynkowej.
Kryzyslat2007–2008stałsięprzyczynkiemdobardziejniżdotychczasożywionej
dyskusjinatematstanuekonomiijakonaukiorazjejfaktycznejroliwpodejmowaniu
decyzjiikreowaniuprocesówgospodarczych.Zajmującysiędziedzinąnaukowcy
ipraktycypróbująokreślićprzyczynytejsytuacji[Belka,2014;Bremmer,2010;Flejterski,
2010;Fiedor,Hockuba(red.),2009;Glapiński,2015;Jajuga,2010;King,2010;Kołod-
ko,2010;Legrain,2010;Maczyńska,2011aib;Noga,2009;Nowak,2017;Orłowski,
2010;Rajan,2010;Rosati,2010;Stiglitz,2010;Thaler,2012;Wojtyna,2010;Zakaria,
2009;Żyżyński,2010].Ekonomiściwswoichrozważaniachpróbująznaleźćodpowiedź
napytanie:czykryzys,zktórymmieliśmyostatniodoczynienia,jestoznakądysfunk-
cjonalnościtylkogospodarki,czytakżeniektórychnurtówekonomiiwykorzystanych
wpraktyce?Częśćbadaczypostawiłodośćodważnątezę,żewspółczesnaekonomia
poniosłaporażkę,ponieważzjednejstronyniewykorzystałazależności,którepo-
zwoliłybykryzysprzewidzieć,zdrugiejzaśniebyławstaniezaoferowaćskutecznych
środkówzaradczych,zapobiegającychtegorodzajuzjawiskomwprzyszłości[Lin,
2012;Fiedor,2013;Hardt,2010;2013;Liberda,Maj,2009;Ratajczak,2011a].Podział
wpoglądach,dającysięzauważyćwśródekonomistówpoostatnimkryzysie,świetnie
wuproszczeniuprzedstawiłnoblistaz2008r.,P
.Krugman[2009,s.6],stwierdzając:
„kryzysgospodarczy,którywUSApochłonąłokoło6,7mlnmiejscpracy,dowiódł,że
niesprawdziłysiępodstawowezałożeniaekonomiineoklasycznej,opartenaideira-
cjonalnychzachowańinwestorówikonsumentów,atakżezałożeniateoriifinansów,
23