Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1
lubnonproft.Doktrynazakłada,żepolitykaspołecznastanowidopełnienie
politykiekonomicznej,apotrzebysocjalnepowinnybyćzaspokojonewedług
kryteriumzasług,wniesionegoprzezpracęwkładupracyiproduktywności.
Dążysięprzytymdozapewnieniaświadczeńocharakterzeuniwersalnym.
Doktrynasocjaldemokratyczna,wróżnychopcjachimodyfikacjach,obecnajest
dzisiajwwiększościkrajóweuropejskich.
PrzełomXIXiXXwiekuprzyniósłkoniecznośćposzerzeniapomocy
państwowejwkwestiisocjalnej.Powodemtegostałysięcorazwiększeróżnice
międzyrozwijającąsiękapitalistycznągospodarkąabędącymwstagnacjipostę-
pemspołecznym.Państwanarodoweniemogłynieuwzględnićnasilającychsię
postulatówspołeczeństwa,któreoczekiwałozapewnieniaszerokorozumianego
bezpieczeństwa.Doprowadziłotodotego,żeprawasocjalnestałysięrównie
ważnejakprawapolityczneicywilne.Pozatymcorazwyraźniejszabyłazależ-
nośćpomiędzykwalifikacjamirobotnikówagospodarką,ponieważobietesfery
zaczęłynasiebieoddziaływać.Zjednejstronyprzemysłpotrzebowałludziwy-
kształconych,aciostatnipotrzebowalipracy.Zdrugiejstronylepszezdolności
organizacyjneludnościwzmagałytakżeprocesurbanizacji14.
Podstawowązasadąekonomiidostatku,którabyłareakcjąnabrakidoktryny
liberalnej15,byłozwiększenierolipaństwa.Zakładaonatrzyrodzajeinterwen-
cjonizmupaństwowego:przeciwdziałaniecyklicznościrozwojugospodarki
kapitalistycznej,działalnośćpobudzającąwzrostgospodarczy,realizacjęreform
socjalnych16.
Jednakgenezypaństwadobrobytumożnadoszukiwaćsięjakoefektunastę-
pującychzmian17:
-nasileniasięwewnętrznychkonfliktówmiędzyklasamiigrupamispołecznymi
orazwśródsamychkapitalistów-odkońcaXIXwiekudoIIwojnyświatowej;
-emancypacjispołeczeństw,będącejkonsekwencjądwóchwojenświatowych;
14L.Dziewięcka-Bokun,J.Mielecki:Wybraneproblemypolitykispołecznej.Wrocław,
UniwersytetWrocławski,1997,s.26—30.
15PoczątekXXwiekubyłschyłkiemepokiliberalizmu.JakpisałHaroldE.Raynes,„oile
wiekXIXbyłerąsamopomocyklasyrobotniczej,towiekXXmożnaokreślićjakoerędobrobytu
społecznego”.H.E.Raynes:SocialSecurityinBritain.London,OxfordUniversityPress,1962,
s.180.
16
Zdaniemniektórychautorów,ostatnizwymienionychaspektówinterwencjonizmupań-
stwazostałrozwiniętywsamodzielnądoktrynę.Zakładaona,żedziałalnośćsocjalnapaństwa
jestelementemkoniecznymdorekompensowaniapewnymgrupomspołecznymijednostkom
brakówpłynącychzgospodarkikapitalistycznej,szczególniestratspołecznychbędącychwy-
nikiemróżnicywzyskachproducentaispołeczeństwa.A.Michalewski:Ekonomiadobro-
bytu:prezentacjaipróbaanalizy.Warszawa,PaństwoweWydawnictwoEkonomiczne,1972,
s.222.
17G.Magnuszewska-Otulak:RozwójsystemuzabezpieczeniaspołecznegowWielkiejBry-
tanii.RaportBeveridge’a.W:„StudiaiMateriały”.Zeszyt3.Warszawa,InstytutPracyiSpraw
Socjalnych,1992,s.33.
