Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
2.Historiapolitykispołecznej
wtaniąsiłęroboczą.Okupantprowadziłpolitykęcelowejpauperyzacjiludności
poprzezniewolnicząpracę,głodoweracjeżywności,deportacjeieksterminację.
LiczbędeportowanychnarobotydoNiemiecszacujesięnablisko2,9mlnobywa-
teli40.Dotejliczbydodajesięok.566tys.Polakówrepresjonowanychprzezwładze
ZSRR41.Jedynąlegalnąorganizacjądziałającąnarzeczasekuracjipołożeniasocjal-
negoludnościpolskiejbyłaRadaGłównaOpiekuńcza(RGO)42,którafunkcjonowa-
ławstrukturzeterytorialnejodlutego1940dostycznia1945roku.Rocznerozmiary
pomocywlatach1941-1944obejmowałyprzeciętnie700-900tys.osób43.
PoIIwojnieświatowejPolskaznalazłasięwstrefiepolitycznychwpływów
ZSRR.Zasadniczozmieniłsięstosunekdowłasnościprywatnej,którabyłatrak-
towanajakodoktrynalnezło.Powszechnastawałasięwłasnośćpaństwowa-so-
cjalistyczna,doktórejstosunekemocjonalnyjednostekbyłconajmniejobojętny.
Poustaleniugraniczaczęłysięmasoweprzesiedleniaopartenazasadzieet-
nicznej.ZdawnychterenówwschodnichizgłębiZSRRprzesiedliłosiędoPolski
ok.1,5mlnosób,wtymok.200tys.Żydów.ZPolskiwyjechałoponad0,5mln
UkraińcówiBiałorusinów.Zterenówodzyskanychnazachodzieipółnocywy-
jechały4mlnNiemców
44
.Masoweprzesiedleniastanowiłyjednązdramatycz-
nychkwestiisocjalnychkońcalat40.Dlawieluprzesiedlenieoznaczałoutratę
domuimajątku,wyjazdzmiejscaurodzeniawnieznane,utratępracy,przy-
jaciółizasadniczązmianężyciową
45
.Dokategoriiosóbdotkniętychskutkami
wojnyzaliczyćtrzebatakżemilionybezdomnychwskutekzniszczeńsubstancji
mieszkaniowej.Powojennątraumęwzmacniałyprześladowaniapolityczne
iterrorstosowanynaziemiachpolskichprzezRosjaniichagenturęwpostaci
PPR,coilustrujeliczbaorzekanychwyrokówśmierci.Zpowoduprześladowań
wieluwojskowychzarmiiAndersaniemogłowrócićdokraju,aci,którzyzde-
cydowalisięnatenkrok,stawaliniebawemprzedsądami,absurdalnieoskarżani
oszpiegostwo,kolaboracjęzNiemcamilubsabotaż
46
.
Wtakimklimaciepolitycznymprzeprowadzonoreformęrolną,odbierając
ziemiaństwupolskiemujegomajątki.Zostałafaktyczniezlikwidowanagrupa
40Tamże,tabl.96(361),s.366.
41Tamże,tabl.98(363),s.368.
42Szerzej:B.Kroll,RadaGłównaOpiekuńcza1939-1945,KsiążkaiWiedza,Warszawa1985.
43NowaencyklopediapowszechnaPWN,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa1996,t.5,
s.429.
44Tamże,s.64.
45Kwestieprzymusowychmigracjiniezostałynależycieopracowanezewzględunawprowa-
dzonącenzurę.
46Naprzykładmójnieżyjącyjużstryj,JulianAuleytner(fizyk),od1940rokuprzebywał
wobozieniemieckimSachsenhausen,anastępniepopowrociedokrajuzostałwysłanyzaprzyna-
leżnośćdoAKdoobozukołomiastaStalino(obecnieDonieck)wZSRR,skądwróciłwgrudniu
1946roku.
