Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–rezygnującztychbardziejdoraźnych,słabnącychwrazzkontekstem
historycznympierwszejpołowylat80.Wybranerelacje
przedrukowujemyzpoprzednichwydańPolitycznychbezżadnych
zmian;zostałyoneułożonechronologicznie–wedługdataresztowań
opowiadającychosób(bohaterówprzedstawiamywbiogramach
nakońcuksiążki).
Całośćdopełniazapisoniecoinnymcharakterze.Jesttowybór
zwydanejwpodziemiuksiążkiEpizod.Dziennikzamknięcia
(„Przedświt”1988)ZbigniewaGluzy.Stanowionanaturalne
uzupełnieniePolitycznych.Gdykierującyzespołemprzygotowującym
tekstybyłychuwięzionychsamznalazłsięwsytuacjiwięźnia
–świadomtrudnościzpóźniejszymodtwarzaniemżyciawceli
–zacząłzapisywaćjenagorąco.Wtensposóbpowstałdziennik,
dzielonynakolejnetygodnieodsiadki.Ztejwielowątkowejksiążki
wybraliśmyfragmentybędącenajbardziejbezpośrednią„relacją
zuwięzienia”.
Od13grudnia1981dojesieni1986wsytuacjitymczasowo
aresztowanegoznalazłosięponad5000politycznych,zczegoponad
2000skazano.Trzykolejneamnestie–w1983,1984i1986
–zmieniałyskładyuwięzionych;podwóchpierwszycharesztowano
znowu(czasemtesameosoby),poostatniejzaczęłasięfinalna
„odwilż”.Statuswięźniapolitycznegoformalnienieistniał.Osoby
aresztowanezatakądziałalnośćtraktowanebyłyczęstotaksamojak
więźniowiekryminalni:przetrzymywanewpodobnychwarunkach,
czasemtakże–wcharakterzedodatkowejrepresji–wspólnie
zkryminalnymi.
Zebranetutekstypokazują,jakwyglądałapraktyka.Zetknięcie
politycznychzwięziennymirealiamibywałodoświadczeniemnamiarę
spotkaniazinnąplanetą;częstostawalisięonijejwnikliwymi
obserwatorami.IchoćwięźniówpolitycznychwPolscedzisiajniema,
toplaneta,którąwtedyzwiedzili,istniejenadal.
Niemniejobserwacjaniejesttutylkoskierowana„nazewnątrz”
–naopiswarunkówbytowaniaczyrelacjimiędzywspółwięźniami,ale
inasamychsiebie.Towłaśnieperspektywa„jawobecinnych”
–wsytuacji,naktórąbohaterowiebyliskazani–czynizzebranych
turelacjiświadectwoważnenietylkodlatamtegomomentu.Opisane
zjawiskapsychicznejprzemocy,samotnościwgrupie,aleteż
–współdziałaniaczywspółodczuwanianieprzynależąbowiemjedynie
doczasuimiejsca,wktórychnastępowały.
Dotamtejrzeczywistościprzynależąjedyniepowodyuwięzienia
