Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mentymuzyczne,którewłaściwiesąantagonistyczne.Byćmożejesttomożliwewarab-
skichieuropejskichinstrumentachirodzajachśpiewu,aleokazujesięniemożliwewsyste-
miemuzycznymimodi(poarabsku:Maqamen).Teobcesobieelementyzderzająsię,ście-
rająsię,awreszcieniedasięichzintegrować.EuropejczykzZachodumusizrezygnować,
zkiedyśoczywistej,eurocentrycznejperspektywy.Metaforyczniemożemytowyrazićprzez
tytułtakiejpokojowejmuzyki:DieSeelemussvomReittiersteigen...29(Duszazwierzęcia,
naktórymjedziemy,musizstąpić).
UrumuńskiejkompozytorkiVioletyDinescuzastanawiainnegorodzajukompozytorski
ośrodek.Jejstylmuzyczny,mimoobcychelementów,jestłatwiejszydozrozumienia,
zwłaszczażewpokojowymoratoriumWieTauaufdenBergenZions(Jakrosanagórach
Syjonu)zroku2003realistycznieuwzględniamożliwościwystawieniaprzezamatorskichór
kościelny.Takżewjejtwórczościłączonesątradycjemuzyczne,którerozwijałysięprawie
przezdwatysiącleciaróżnymidrogami:poziomaheterofoniaWschoduzpionowądźwięcz-
nościąZachodu.Swojegomateriałudźwiękowegoposzukujeonawgórnychobszarach
spektrumdźwiękowego,takżeichtonalnecentrasąprawieniewyczuwalne.Kompozytorka
trzymasiępodziałuoktawynadwanaściejednakowychinterwałów,jakrobiłtozaczasów
JohannaSebastianaBachaAndreasWerckmeister,wceluniezbędnegokompromisu.Pisze
oratoriumpokoju,niemówiącwtekściebezpośrednioopokoju.Stosujesiędoprzysłowia
zeswojejrumuńskiejojczyzny:nWdomuwisielcaniemówisięostryczku!”.Marzenia
opokojuartykułujenadwóchpoziomach:przypomocybiblijnychwypowiedziorazprzy
pomocykrótkichfragmentówzpowieściErichaMariiRemarque’a,któresąrozsianejakby
wformiegraffiti.Maleńkiecząstki,któreprzypomocyniewielusłówmająprzywoływać
antywojennepowieściRemarque’a.Otokilkaprzykładów:nPomieszczenieniemiałookna”
–nItouczucieskładającesięzżałoby,melancholii,brakunadziei,tęsknotyibólu”–nBez-
głośnieunosisięranekzkwitnącychdrzew,jakzbladegołóżka”–nAchmuryprzesuwają
sięnadtym”–nWiatrbrzęczałoprętybariery,jakbytobyłyharfy”.Cytowanejesttakże
KyrieeleisonzgreckiejortodoksyjnejliturgiiichorałWachetauf(Obudźciesię)Philippa
Nicolai.Zjejpunktuwidzeniainstrumentalnydźwiękniemafunkcjiprzedłużaniasłowa,
leczprowadzi,jakoruchkontynuujący,odtegomiejsca,gdziekończysięsłowo.nPróbo-
wałampogodzićesencjęliturgiizachodniejzjejpionowąprojekcjąihomofonicznestruktu-
rydźwiękuzmelodyjnymsposobemmyśleniaortodoksjiwEuropiewschodniej”30.
Epilog
Comożemuzyka?Możeonaumacniać,stawiaćpodznakiemzapytania,skłaniaćdoreflek-
sjiiwpływaćnaemocjonalnesamopoczucie.Muzykaniejestwstaniestworzyćpokoju,ale
możeprzetworzyćfaktyiprzybliżyćjepublicznejświadomości(np.Hiroszima,zjednoczenie
Niemiec,akcjeskierowaneprzeciwwrogościwobecobcokrajowcówitd.);możewgrupach
społecznychwytworzyćpoczuciewspólnoty,możewspółdziałaćwpokonywaniucodziennych
konfliktów(np.wzabawachzpodziałemnarole),zmniejszaćagresję;przyczynićsiędodialo-
gumiędzyludźmiżyjącymiwkonflikcie.Muzykaniejestwstaniestworzyćpokoju,alemoże
współdziałaćpozytywniewrytuałach,którewspierajążyciewspólnoty,usuwatakżedeficyty
wkomunikacji,zmniejszanawarstwianiesięproblemów,wspieratolerancję.
29Por.Ars(in)humana.ZurPositiondesMenschenindenKünstenunsererZeit,red.C.-S.MahnkopfiY.Pagh-
-Paan,Bremen2004.ZbiórzawieratekstyobjaśniająceKlausaHuberaiinnych,dołączonenaCDjest
nagranieHuberaDieSeelemussvomReittiersteigen…
30Zrozmowyautorazkompozytorkązroku2005.Por.także:VioletaDinescu,red.E.-M.Houben,Saar-
brücken2004.
33
