Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1Współczesnerozumieniemuzyczności
15
Jeślichodzioterminnaudiosfera”
,toniemaondługiejtradycjiwliteraturze.
PosługiwałasięnimMariaGołaszewska,którawyróżniłanaudiosferępotoczną”
—całokształtdźwiękównajbliższego,prywatnego,oswojonego,wznacznejmie-
rzeprzewidywalnegopodwzględemakustycznymotoczenia;naudiosferęzorga-
nizowaną”—zespółróżnychodgłosówotoczenia(najczęściejprzyrodniczego),
odbieranyprzezsłuchaczajakoharmonijny;oraznaudiosferęwyspecjalizowaną”
—dźwiękiiodgłosystanowiąceospecyficeokreślonejprzestrzeni,charaktery-
stycznedladanegośrodowiska(naprzykładodgłosywsiczydźwiękimiasta)13.
InaczejniżuGołaszewskiej,apodobniedoustaleńTadeuszaPeipera,pojęcie
audiosferyzostałodookreśloneprzezWojciechaSiwaka14,wedługktóregoau-
diosferatotechnologiczniezapośredniczonaczęśćuniwersumdźwiękowego.Jest
wynikiemnowoczesnychtechnologiizapisu,przetwarzania,generowaniaitrans-
misjidźwiękuorazstanowiaudialnączęśćkulturyaudiowizualnej.
Problematykazwiązanazwspółczesnąaudiosferąniemożesięzatemogra-
niczaćwyłączniedoinstrumentalnietraktowanejtechnologii,aleteżpodejmo-
waćzagadnieniazwiązanezjejwielopoziomowymzapośredniczeniem—wob-
szarzesztuki,filozofiiinaszejkulturowejpartycypacji.Ajeślitechnologiczne
możliwościmająwpływnakształtowaniesięwspółczesnegootoczeniadźwię-
kowego,tonależytakżezadaćpytanieocharaktertegowpływu15.
Powróćmydoinnychkoncepcjipostrzeganiamuzyczności.Znanajesttakże
myślomuzycznościprzejawiającejsięwewszystkichsztukach.Bezpierwiast-
kamuzycznegodziełojestpoprostumartwelubżyjenpapierowym”
,pozornym
życiem16.ZdaniemBohdanaPociejamuzycznośćjestwłaśnierdzennympier-
wiastkiem,któryprzenikacałąsztukę,któryjestsiłą,prądem,energiąformy.
Takpojętamuzycznośćjestzjawiskiemzłożonym,integrującymioddziałującym
spoiwem,którenadajedziełuwewnętrznyruch.PodejściePociejajeststanowi-
skiemmetafizycznym,wydajesię,żewyrastającymjeszczeztradycjiromantycz-
nej,czerpiącymznproroczejintuicjiSchillera”17.
Ponieważnieistniejejedna,przystawalnadokażdegotypubadańmuzycz-
ność,pojawiasiękoniecznośćjejakcydentalnegodookreślanianapotrzebybadań
literaturoznawczychjakomuzycznościdziełaliterackiego.Muzycznośćzatemnie
jestrozumianatylkojakoterminimmanentnieokreślającyutwórmuzyczny(tak
jaknaprzykładliterackośćutworuliterackiego).Znaczenieterminuzostajeprze-
niesionenagruntinnejsztuki18.Teoriąpodstawowąiwyjściowądlatejksiążki
jestsposóbbadaniamuzycznościproponowanyprzezAndrzejaHejmeja.Inne
omawianetutajteoriebynajmniejniesąmniejważne.Opisywanesąjednak
wświetleporządkującejteoriiHejmeja,którastanowiteoretycznąramę,punkt
wyjściadlaproponowanychinterpretacjiipróbanalitycznych.Zanimzostaje
przyjętanomenklaturaiklasyfikacyjny(niehierarchiczny)podziałmuzyczności
naI,IIiIII.SzczególnaistotnośćinnychniżHejmejapomysłówbadawczych
