Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.4.Zjawiskotarcia,zużyciemateriału
19
2.4.Zjawiskotarcia,zużyciemateriału
Trwałośćjesttozdolnośćobiektudozachowaniawczasieeksploatacjiwymaganych
własnościwokreślonychgranicach,przyustalonychwarunkachużytkowania.Zmę-
czeniemateriałuniejestwięcjedynymczynnikiem,odktóregozależytrwałość.Do
czynnikówmającychwpływnatrwałośćelementówkonstrukcjiwczasieeksploatacji
należyrównieżzaliczyćzużyciemateriałówczęściwspółpracującychzesobą.Wyni-
katozwystępowaniawtychelementachobciążeńkontaktowychlubpowierzchnio-
wych.Dotakichelementównależągłównieczęściwspółpracującewskojarzeniach
ruchowych,awięcłożyska,przeguby,przekładniezębate,suwaki,prowadnice,tłoki,
cylindryitp.Głównąprzyczynązużyciamateriałujesttarcie,którewystępujewsko-
jarzeniachruchomychelementówwczasieichruchuwzględnego.
Tarciemnazywasięzjawiskofizyczne,któreprzeciwdziałaruchowiwzględnemu
elementówciałskojarzonychwmiejscuichstyku.Wczasieruchuwystępująwtychele-
mentachoporytarcia,którewyrażająsięwpostacisiłtarcialubmomentówtarcia.Zu-
życiemateriałujestniezmiernieistotnenietylkozewzględunatrwałośćmaszyn,lecz
równieżzewzględówenergetycznych.Około30-60%wytwarzanejiprzenoszonejprzez
maszynyenergiijestzużywanenapokonanieoporówtarcia.Zjawiskotojestbardzoważ-
neimusizostaćuwzględnionenaetapiekonstruowania,atakżeeksploatacjimaszyn.
Klasyfikacjarodzajutarciaodbywasięnapodstawienastępującychkryteriów:
•ruchu,
•stykuczęścitrących,
•czynnikówpośredniczącychwprocesietarcia.
Naschemacie(rys.2.5)pokazanorodzajetarcia.
Rys.2.5.Rodzajetarcia
