Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.PODSTAWOWEPOJĘCIACHEMII.MASAATOMOWAICZĄSTECZKOWA
1.5.ZASADYOBLICZEŃSTECHIOMETRYCZNYCH
Jakwiadomozkursuelementarnejchemii,dowyrażaniaskładuróżnychsubstan-
cjichemicznych,atakżeopisywaniaprzebiegureakcjichemicznych,używamysymboli
chemicznych.Obecnieużywanesymboleliteroweposzczególnychpierwiastkówzostały
wprowadzonew1814r.przezJonsaJakubaBerzeliusa;pochodząoneodichnazwła-
cińskichlubmiędzynarodowych,tj.przyjętychwwiększościjęzyków.NaprzykladFe
1symbolżelaza,pochodziodłacińskiegosłowaferrum,Cu1symbolmiedzi1odła-
cińskiegosłowacuprum,Tc1symboltechnetuodmiędzynarodowejnazwytechnetium,
Cm1symbolkiuru1odmiędzynarodowejnazwycurium.Piszącwzórchemiczny
jakiejśsubstancji,podajemysymbolewszystkichpierwiastkówwchodzącychwskładtej
substancjiizaznaczamywskaźnikiemudołusymboluliczbęatomówdanegopierwiastka
wjednejcząsteczce.SymboleO2iH2SO4oznaczają,żecząsteczkatlenupowstałaz2
atomówtlenu,acząsteczkakwasusiarkowegoz2atomówwodoru,1atomusiarkioraz4
atomówtlenu.Podczaspisaniawzorówzwiązkówchemicznychpierwiastkiwymieniamy
najczęściejwkolejnościwzrastającejelektroujemności(por.p.4.7),awięcH2O,Na2O
iOF2.Taumowaniejestjednakstosowanawpełnikonsekwentnie.Naprzykładwzór
amoniakupodajesięwpostaciNH3,zamiastwpostaciH3N.
Przebiegreakcjichemicznejnotujemy,podającpolewejstroniewzoryiliczbyczą-
steczekwszystkichsubstancjiwstępującychwreakcję,poprawej1wzoryiliczby
cząsteczeksubstancjipowstałychwtokureakcji.Reakcjętworzeniasięchlorowodoru
zwodoruichloruzapisujemywięcwpostacirównania
H2+Cl2=2HCl
(a)
któreoznacza,że1dwuatomowacząsteczkawodoru,reagującz1dwuatomowączą-
steczkąchloru,tworzy2cząsteczkichlorowodoru,równieżzawierającepodwaatomy;
podobnierównanie
2H2+O2=2H2O
(b)
oznacza,że2cząsteczkiwodorupołączyłysięz1cząsteczkątlenu,dając2cząsteczki
wody,arównanie
C+O2=CO2
(c)
oznacza,żejedenatomwęgla,łączącsięzjednącząsteczkątlenu,tworzyjednączą-
steczkęditlenkuwęgla.
Tesamestwierdzeniawyrażamyczęściej,posługującsięterminemmol.Moljest
jednostkąilości(liczności)substancjiizgodniezprzyjętąobecniedefinicjąjestilością
substancji,którazawieratyleatomówlubtylecząsteczek,jonów,elektronówitp.,ile
atomówjestzawartychw0,012kg(12g)izotopuwęgla12C.Jakztegowynika,mol
możesięodnosićdoróżnegorodzajuobiektów.Obiektyte1jeślizachodziobawadwu-
znaczności1powinnybyćwyraźniewymienione.Mówimywięcczęstomolatomów
tlenu,molcząsteczektlenu,moljonówwodorowychitd.Moljednak,bezwzględuna
to,dojakichobiektówgoodnosimy,zawierazawszetakąsamąichliczbę.Zamiastwięc
powiedzieć,żejednacząsteczkachlorułączysięzjednącząsteczkąwodoru,dającdwie
