Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
komórkiiprzetworzeniejejwformębiologicznieużytecznązwiększapoziomenergii
swobodnejwkomórce.Energiatazapewniaprzebiegniezbędnychprocesówfizjologicz-
nychorazutrzymaniekomórkiwstaniesprawnościfunkcjonalnejiuporządkowania
wewnętrznego,cojestokreślaneprzezjejentropię.Komórkajestukładembiologicznym
owysokimpoziomieenergiiswobodnej,doskonaleuporządkowanym,awięconiskim
poziomieentropii.Nieuchronniepojawiającysięzczasemwzrostnieuporządkowania
ientropiipociągazasobądezorganizacjęprocesówmetabolicznych,comożeprowadzić
dośmiercikomórki.
Wtypowejkomórceroślinnejmożnawyróżnićnastępującegłówneelementyskła-
dowe:ścianękomórkowąiprotoplast,wktórymznajdujesięcytoplazmazestrukturami
cytoplazmatycznymi,organelle(jądro,plastydyimitochondria)orazwakuola(e).
3010Ścianakomórkowa
Pozanielicznymiwyjątkamiwszystkiekomórkiroślinneotoczonesąścianąkomórko-
wą.Zbudowanajestonazcelulozy,substancjipektynowych,hemiceluloziligniny.
Ścianykomórekwtkankachokrywającychzawierająponadtowoski,suberynęikutynę.
Ścianakomórkowazostajewytworzonazmateriałówwydzielonychzprotoplastunaze-
wnątrz,gdzieodbywasięichpolimeryzacjaiprzestrzenneukształtowanie.Wzmożona
syntezaścianykomórkowejodbywasięwtrakciepodziałówkomórkowych.
Uroślinosiowychwystępujądwarodzajeściankomórkowych.Ścianypierwotne
wmłodychimetabolicznieaktywnychkomórkach,zbudowanezcelulozy,hemicelu-
lozisubstancjipektynowych.Ścianywtórne-powstającenaścianachpierwotnych
odstronyprotoplastuwkomórkachdorosłychozmniejszającejsięaktywnościmeta-
bolicznej.Ścianywtórnesązbudowanezcelulozy,ligninyisubstancjipektynowych.
Pomiędzyścianamipierwotnymidwóchsąsiadującychkomórekwtkanceznajdu-
jesięblaszkaśrodkowa,zbudowanazezwiązkówpektynowych,azwłaszczakwasu
pektynowegoipektynianuwapnia(rys.3).Łańcuchykwasupektynowegosąwiązane
poprzezatomywapnia.Poobustronachblaszkiśrodkowejznajdująsięścianypier-
wotnesąsiadującychkomórek,zbudowanezcelulozy.Włókienkacelulozysąpołączo-
newpęczkizwanemikrofibrylami,któretworząskupiskawłókien-fibrylecelulozo-
we(rys.4).Wzrostścianykomórkowejnagrubośćpoleganaodkładaniuprzez
protoplastkolejnychwarstwcelulozowychnajużistniejące.Kierunekukładaniami-
krofibryliwścianachjestregulowanyprzezmikrotubule.Wwarstwachmłodych,le-
żącychwpobliżuplazmolemy,włóknacelulozowesąułożonepoprzeczniedokierun-
kuwydłużaniasiękomórki.Wwarstwachstarszych,bliskichblaszceśrodkowej,
kierunekułożeniafibrylijestbardziejrównoległydoosiwydłużaniasiękomórki.
Młoderosnącekomórkiroślinnesąotoczonepierwotnąścianąkomórkową.Po
zakończeniuwzrostuwydłużeniowegokomórkirozpoczynasięsyntezaściany
wtórnej.Bardzoczęstotworzyonatrzywarstwy,zewnętrzną-przylegającądo
ścianypierwotnej,środkowąiwewnętrzną(rys.4).Warstwyzewnętrzneiwe-
wnętrznesącienkie,opoprzecznieułożonychfibrylach,zaśwarstwaśrodkowa
jestgruba,orównolegleułożonychfibrylachcelulozowych.Grubośćwtórnejścia-
nykomórkowejjestróżnawposzczególnychtkankach.Najbardziejrozbudowane
17
