Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wprowadzenie
iartefaktami.Antidotumpozwalającymzachowaćpamięć,aprzyokazjistwo-
rzyćspoiwonowegonarodużydowskiego,miałybyćmuzeumoraztworzenie
(pisanie)historiiŻydów
40
.Inicjatywyterozwijanorazemzinnymiprojektami
ocharakterzespołecznym,którepowstawałyprzedewszystkimwśrodowi-
skupetersburskim41.Ichwynikiembyłwidocznynaprzełomiewieków,nie
tylkowśródŻydów,zwrotwkierunkumasludowych,uznaniefolklorystyki,
zainteresowanierytualnąobrzędowością,kulturąprowincjiiniższychwarstw
społecznych.Takiepodejściestałosięnieodzownymelementemkształtowania
samoświadomościibudowanianowoczesnychwariantówżydowskiejtożsamości.
ChoćChoroszniemiałzapędówetnograficznychinieinteresowałsiękulturą,
tozwrotkumasomipotrzebadbałościolud,powiązanaznowyminurtami
myśleniao„żydowskimnarodzie”ijegokorzeniach,sąwjegotekstachwidoczne.
Reportaże
Gatunekprasowyokreślanymianemreportażumakrótkąhistorię(powstał
podkoniecXIXwieku),ajegodziejesąściślezwiązanezrozwojemmasowego
rynkuprasy.Pierwszeżydowskiepróbyreporterskiepojawiłysięjużuschyłku
XIXstulecia–szczególnieistotnywydajesięopublikowanyw1891rokuBilder
funaprowincrajzeintomaszowerpowiat(Obrazzpodróżynaprowincjęwpowie-
cietomaszowskim)IcchakaLejbuszaPereca.Nietylkoonjednakwyznaczał
drogężydowskimreportażystom.Ukonstytuowaniesiętegogatunkuwprasie
żydowskiejnastąpiłodopierowtrakcieIwojnyświatowejitużponiej,aokres
międzywojennybyłszczególnymczasemwykuwaniasięreporterskichkadr42.
Zebranewniniejszymtomie„reportażezestrefyosiedlenia”wydrukowano
wczęściachw1901i1902rokuwjednymzważniejszychpisminteligen-
cjirosyjsko-żydowskiej:„Woschod–KniżkiWoschoda”.Ukazywałosięono
wlatach1881–1906,afunkcjęredaktoranaczelnegoprzezwiększośćtego
czasupełniłAdolfLandau.Byłonpostaciąkluczowądla„Woschoda”,apóź-
niej„KniżekWoschoda”,nietylkoodstronypraktycznej,aletakżezewzględu
naswójautorytetiświatopoglądodbijającysięnakartachpisma.Edytor,
prawnikidziennikarz,wychowanywtradycyjnejrodzinie,pobierającynauki
wseminariumrabinicznym,Landaunależałdorosyjskojęzycznegośrodowiska
40WięcejnatentematwznakomitejmonografiiGabrielliSafraniWanderingSoul:theDybbuk’s
Creator,S.An-Sky,Cambridgeetal.2010orazwewstępiedopracyiGoingtothePeople.Jewsandthe
EthnographicImpulse,red.J.Veidlinger,Bloomington–Indianapolis2016,s.1–26,autorstwaJeffreya
Veidlingera.
41Natemattychinicjatywpor.V
.Levin,RossijskojejewriejstwonakanuniePierwojmirowojwojny
[wi]IstorijajewriejskogonarodawRossii,t.3iOtriewolucyj1917godadoraspadaSowietskogoSojuza,red.
M.Beizer,Moskwa–Ijerusalim2017,s.11–40iJ.Veidlinger,JewishPublicCultureintheLateRussian
Empire,Bloomington2009.
42Por.U.Glensk,Historiasłabych.Reportażiżyciewdwudziestoleciu(1918-1939),Kraków2014.
