Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Systemoweujęcierodziny
15
Systemoznaczazespółpowiązanychzesobąelementówstanowiącychpewną
całość,którejistotnącechąjestto,żeniejestonaprostąsumąswychczęści.Ele-
mentysystemutworząstruktury,którewyodrębniająsięzewzględunapełnione
funkcje,znaczenieiorganizację(Józefik,2003,s.23)2.
Rodzinawujęciusystemowymjestnowącałością.Chcącdokonaćjejopisu,
należypoznaćwszystkichczłonków,będącychelementamitejcałości,interakcje
międzynimi,atakżezmianyzachodzącewnichitychinterakcjach.Oznaczato,
żezachowaniekażdejosobywchodzącejwinterakcjęoddziałujenazachowa-
niepartneratejinterakcji,będącrównocześniemodyfikowaneprzezjegoreakcje
(Braun-Gałkowska,1992,s.15)3.
Wpodejściusystemowymrodzinaniejestwyłączniesumątworzącychją
jednostek,alenowącałością,którapowstajepoprzezjakieśzorganizowanieiupo-
rządkowaniepewnychelementów,atakżepoprzezzachodzącedynamiczneinte-
rakcjepomiędzyjejelementami(Stepulak,1995,s.28).
Systemrodzinnyzłożonyjestzczłonkówrodzinypozostającychzesobą
wtrakciewspólnegożyciawciągłychinterakcjach.Systemtenniejestjednaksumą
jejczłonków,aleodrębnącałością(por.Namysłowska,2000,s.32).
Prawidłowofunkcjonującysystemrodzinnycharakteryzująpłynne,zmie-
niającesięrolekażdegozczłonków.Każdaosobawsystemiemaswojąokreśloną
indywidualność,będącjednocześniespójnączęściącałości.Zdrowysystemro-
dzinnyzapewniarozwójkażdemuczłonkowiorazzaspokajajegopotrzeby,atakże
zachowujerównowagępomiędzyautonomiąizależnością(Bradshaw,1994,s.41-55).
G.Salemjakonajważniejszeelementycharakteryzującekoncepcjęsystemową
wyróżnia:całościowość(obejmującąwzajemnyukładelementówsystemu–jego
funkcjonowanieglobalnejakojedności,dająceindywidualnąjakość,którejniemają
poszczególnesamodzielneczęści);cyrkularność(określającąinterakcjepomiędzy
elementamisystemu,którewzajemnienasiebieoddziałująnazasadziesprzężeń
zwrotnych);ekwifinalizm,oznaczający,żetensamskutekmożebyćwywołany
2
G.Bateson(1972)połączyłobserwacjęinterakcjimiędzyludzkichzujęciemsystemowym.
Zauważył,żepomiędzyosobamiwchodzącymiwinterakcjęmożedochodzićdoprocesusamowzmac-
nianiasiępewnychcyklizachowańwywoływanychwzajemnymireakcjami.Wyróżniłdwawzorcetych
zachowań:symetryczne,wktórychdanaosobawchodzącawinterakcjęodpowiadanazachowanie
partneradziałaniemwzmacniającymreakcjetegopierwszego(zachowanietotraktowanejestjako
pozytywnesprzężeniezwrotne,mogąceprowadzićdozmianysystemu),orazkomplementarne,które
jestzachowaniemuzupełniającym.Traktowanejestjakonegatywnesprzężeniezwrotne,przeciwdzia-
łającedewiacjiiutrzymującehomeostazęsystemu(Bateson,1972,s.76-78).
3
Dzisiajujęciesystemoweanalizowanejestwpracachwielupolskichpsychologów–np.M.Braun-
-Gałkowska(1992,2007);B.iM.deBarbaro(1994);C.Czabała(1988);A.Margasiński(1995,2011);
S.Minuchin(1974);I.Namysłowska(2000);M.Plopa(2005,2006);M.Radochoński(1984,1986);
M.Ryś(2014);V
.Satir(2000).
