Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POCZĄTKILITERATURYKRYMINALNEJWANGLII
11
zabijapana,Czaty,wktórychkozakstrzeliłwsamłebwojewodyidziadowskaPieśń
ozamordowaniutrojgadziatekwmieścieJansborku16majar.1830przezichwłasną
matkę4.Mogątobyćtzw.„perłyliteratury”albojej„mazurskakasza”,boocena
wartościniemanicwspólnegozokreśleniemichprzynależnościgatunkowej.
Doprzykładówwierszowanychutworówkryminalnychnależym.in.wielki
poematwiktoriańskiegopoetyRobertaBrowningaTheRingandtheBook(Pier-
ścieńiksięga,1868).WdwunastuksięgachprzedstawiaonproceshrabiegoGuido
Franceschini,któryprzedrokiem1698zaplanowałpozbyciesięmłodziutkiejżony
odkrywszy,żenieodziedziczyonabogategospadku.Sprowokowałjądoucieczki
zdomupodopiekąmłodegoksiędzaizabiłjazarzekomązdradęmałżeńskąudając,
żezimnemorderstwotozabójstwowafekcie.Przewodniąideątegopoematujest,
jakwskomplikowanymgąszczufałszówipozorówdojśćdoniewątpliwegopozna-
niaprawdyludzkichdziałań5.
ZaprzykładysztukkryminalnychmożesłużyćobokwspomnianejjużOrestei
Ajschylosa20tragediizczasówSzekspira,któreomawiamwjednymzrozdziałów
tejksiążki.BalladynaiBeatryksCenci,ponurahistoriaokazirodczymojcuispisku
rodzinynajegożycieosnutanaprawdziwychwydarzeniachwłoskich–tołatwo
dostępneprzykładykryminalnychtragediiSłowackiego.
Iwreszcieutworyprozyfabularnej–noweleipowieści.Prawiekażdypowie-
ściopisarzangielskiwymienianywpodręcznikachliteraturynapisałprzynajmniej
jednąpowieśćsensacyjno-kryminalnąwpełnitegoznaczenialubzważnym
wątkiemkryminalnym.Wymieniamtutylkokilkaznanychnazwisk:Dickens,
W.Collins,GeorgeEliot,ElizabethGaskell,AnthonyTrollope,R.L.Stevenson,
J.Conrad,G.K.Chesterton,ksiądzRonaldKnox,tłumaczBibliinadzisiejszyjęzyk
angielski,DorothyL.Sayers,tłumaczkaBoskiejKomediiDantego,EdmundCleri-
hewBentley,wynalazcakomicznegowierszykazwanegoclerihewprzypominającego
limeryk,ikilkupoetówpiszącychpowieścidetektywnepodosobnymnazwiskiem,
jaknaszMaciejSłomczyński.
Takobfitejliteraturykryminalnejniebyłonakontynencieeuropejskim,ale
itumamydziełapierwszejklasy,jakwspomnianajużZbrodniaikara.Nawetnasz
stary,pokrytyzdawałobysiępyłemwieków,KraszewskinapisałSprawękrymi-
nalną(1872),którąnazwał„powiastką”6.
4
Por.StanisławNyrkowski,Karnawałdziadowski,LudowaSpółdzielniaWydawnicza1978.
5
Por.RobertBrowning,TheRingandtheBook,Everyman’sLibrary,London1946.
6
Por.JózefIgnacyKraszewski,Sprawakryminalna,WydawnictwoLiterackie,Kraków1977.
