Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Koncepcjefilozoficzno-etyczneikryteriabiologiczne...
KoncepcjaUneokantowska”,określanateżjakoUmoralnakoncepcja
osoby”,zakłada,żeosobąjestjedynieistotarozumnaiwolna,zdolna
dopodjęciaodpowiedzialnościwobecinnychpodmiotów.Statusoso-
bowyistotaludzkauzyskujedopieronapewnymetapieswegorozwo-
ju.Wświetletejkoncepcjiembrionlubpłódludzkijedynieistotami
posiadającymipewnypotencjałdostaniasięosobami,aleniminiesą,
ponieważpozbawioneświadomościrozumu.M.Safjanpodkreśla,że
weuropejskiejmyślifilozoficznejkoncepcjaosobyjakoistotyrozumnej
byłareprezentowanaodwczesnegośredniowiecza31:Boecjusz(VIw.)
traktowałosobęjakoUposzczególnąsubstancję”istotyrozumnej,Tomasz
zAkwinujakocechyUosoby”wymieniałsamoistność,rozumijednost-
kowość,Kartezjuszokreślałczłowiekajakorzeczmyślącą,aLockejako
istotęmyślącąiinteligentną,obdarzonąrozumemizdolnościąrefleksji.
Kantwychodziłzzałożenia,żeosobajestautonomicznympodmiotem
moralnym.Koncepcjaosobyjakoistotyrozumnejjestkontynuowana
równieżwpracachwspółczesnychuczonych(np.M.Tooleya,J.Fletche-
ra,G.M.Atkinsona).
KoncepcjaokreślanajakoUontologiarozwojowa”uznajezanie-
rozstrzygalnepytaniadotyczącedefinicjiosobyiokreśleniamomentu,
wktórymrozpoczynasiężycieosobowe32.Uwagajestwięckierowa-
nanienadefinicjeosoby,alenapytanie,jakpostępowaćwobecistoty
ludzkiejwposzczególnychfazachjejrozwoju.Embrionowiprzyzna-
jesięsamoistnąwartośćzwiązanązistniejącąwnimpotencjalnością
(potencjalnośćtaumożliwimustopnioweprzekształcaniesięwosobę).
Niejesttojednakwpełniosoba,coodróżniatostanowiskoodzasad
antropologiichrześcijańskiej.Przejawemwykorzystaniatejkoncepcji
raportyniektórychkomisjiprawno-etycznych(przedewszystkim
francuskiejComiteéNationalConsultatifd’ÉthiqueibrytyjskiejWarnock
Committee).
Paradygmatycznakoncepcjaosobyludzkiejzakładapojęcieczłowie-
kajakoistotyspołecznej,azadecydującekryteriumosobowościuznaje
możliwośćnawiązaniawięzispołecznych33.Wświetletejkoncepcjiwięzy,
którenawiązująsięmiędzyurodzonymdzieckiemaotoczeniem,wię-
zamiinnegotypuniżte,któreistniejąmiędzypłodemaciężarnąkobie-
31
Ibidem,s.322in.orazcytowanatamliteratura.
32
Ibidem,s.325in.orazcytowanatamliteratura.
33
Wpolskiejliteraturzeprzedmiotukoncepcjatajestsyntetycznieprzedstawionawpracach
W.Langa,np.Prawneproblemy...
30