Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Terminologia
WjęzykuprawniczymużywasięterminuUpłód”,Udzieckopoczęte”,
atakżezaczerpniętegozprawarzymskiegookreśleniaUnasciturus(dosł.
Umającysięurodzić”).
PierwotnieterminUnascituruszostałstworzonynapotrzebyprawa
cywilnego,aprzedewszystkiminstytucjispadkobrania,współcześniejed-
nakokreślasięnimzygotę,zarodekipłódludzkiznajdującysięwłonie
matki,bezwzględunacharakteromawianejsprawy.Onasciturusiemówi
sięzatemm.in.wkontekściebadańprenatalnych,przerywaniaciąży,za-
płodnieńinvitro,macierzyństwazastępczegoetc.ZdaniemO.Nawrota,
UOwapopularnośćprzytoczonejnazwyzdajesięwiązaćzjejneutralnością
antropologiczną,nierozstrzygaonabowiem,czyistota,doktórejsięodno-
si,jestczłowiekiem,czyteżnie”16.
WtekstachaktówprawnychspotykasięrównieżterminUdziecko
poczęte”.Bardzodokładnąanalizępowyższychterminówisposobuich
używaniawpolskimustawodawstwieprzeprowadziłT.Smyczyński17.
Ustawodawstwoorazliteraturanaukowaposługująsięrównieżter-
minamiUistotaludzka”(humanbeing)iUosoba”(everyone).TerminUosoba”
zostałwprowadzonydoterminologiiprawnejprzezMiędzynarodowy
PaktPrawObywatelskich(Osobistych)iPolitycznychzdnia16grudnia
1966r.(art.16wwersjiangielskiej).Pojęcietookreślapełnąpodmiotowość
prawnąjednostkiludzkiejwsferzeprawapublicznegoiprywatnego.Nie
mawątpliwości,żepełnympodmiotemprawajestjednostkaludzkaod
urodzeniadośmierci,natomiastpozostajeotwartyproblem,czyiwjakim
zakresiepodmiotowośćprawnąposiadapłódludzki.
OkreślenieUistotaludzka”wwiększościtraktatówmiędzynarodowych
jestużywanejakosynonimsłowaUosoba”.WyjątekstanowikonwencjaRady
Europyoprawachczłowiekaibiomedycyniez1997r.18,wktórejzakrespoję-
ciaUistotaludzka”jestszerszyniżpojęciaUosoba”.Zdaniemtwórcówwspo-
nr328,s.10).ZnajnowszychpolskichartykułównatematpojęciaUpre-embrion”por.np.O.Nawrot,
Statusprawnypre-embrionu,PiP2009,z.3,s.5–19.
16
Por.O.Nawrot,Statusprawnynienarodzonego,ForumAkademickie2006,nr7–8.Artykuł
tenjestrównieżdostępnynastronieinternetowejmiesięcznikaForumAkademickie,www.foru-
makad.pl.
17
T.Smyczyński,Pojęcie...Artykułpowstał19lattemu,alewiększośćrozważańnadzagad-
nieniamiterminologicznyminiestraciłaswejaktualności,wszczególnościchodzituoanalizęter-
minologiiprawacywilnegoirodzinnego.
18
KonwencjaRadyEuropyoochronieprawczłowiekaigodnościistotyludzkiejwobecza-
stosowańbiologiiimedycyny:Konwencjaoprawachczłowiekaibiomedycyniezostałaotwartado
podpisuwdniu4kwietnia1997r.wOviedo,weszławżyciewdniu1grudnia1999r.Konwencjata
będzieprzedmiotemszczegółowejanalizywdalszejczęścininiejszegoopracowania.
25