Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Koncepcjefilozoficzno-etyczneikryteriabiologiczne...
zakłada,wyrażairealizujepewienzbiórwartościmoralnych3.Koncepcje
filozoficzneietycznestatusupłoduludzkiegoelementamiaksjologii
prawa.Tekoncepcjeizasadymoralneformułowanewdoktrynachetycz-
nychiprawnychstanowiąkryteriaocenyistniejącychregulacjiprawnych.
Dlategowrozważaniachostatusieprawnympłoduludzkiegoniedasię
uniknąćfilozoficzno-etycznychaspektówtegoproblemu.Chciałabymjed-
nakzaznaczyć,żezewzględunacharakterniniejszejpracyrozważania
wtymzakresiestanowiąjedyniewprowadzeniedoproblematykiprawnej
isłużąwyłączniezarysowaniuistotysporu.
Kwestiastatusupłoduludzkiegowywołujewielesporównapłaszczyź-
niefilozoficznej,etycznejiprawnej.Przyrozstrzyganiutakichproblemów,
jakdopuszczalnośćlubniedopuszczalnośćprzerywaniaciąży,wspomagana
prokreacja,przeprowadzanieeksperymentównaukowychnaembrionach
ludzkich,prenatalna(anawetprekoncepcyjna4)ochronapłoduludzkiegoczy
macierzyństwozastępczestatuspłoduludzkiegojestsprawąkluczową.
Trudnośćwokreśleniustatusupłoduludzkiegosprawia,żeniekiedy
wliteraturzeuważasię,dlawieluspornychsprawstatustenniemaistotne-
goznaczeniaipunktciężkościnależyprzenieśćnainneaspektydanejspra-
wy.Poglądtakipojawiasięm.in.wzwiązkuzkwestiąodpowiedzialności
cywilnejzaszkodęwyrządzonąpłodowipoczętemuorazwodniesieniudo
koncepcjiwrongfullife,wrongfulbirthiwrongfulconception,którerozwinięte
worzecznictwieamerykańskim,angielskim,niemieckimiostatniopojawiają
sięwliteraturzepolskiej5.Wtychprzypadkachmniejsząwagęprzywiązuje
sięobecniedoproblemupodmiotowościprawnejnasciturusa,większąna
zagadnieniachzdarzeniasprawczegoorazzwiązkuprzyczynowego.
Takisampoglądmożnaodnaleźćwartykuleamerykańskiejfilozof
JudithThomson,Wobronieprzerywaniaciąży,wktórymzostałasformuło-
wanateza,żespórodopuszczalnośćaborcjijestrozstrzygalnybezrozwią-
zywaniaproblemustatusupłodu6.IdeaThomsonzostałazaakceptowana
3
Por.W.Lang(red.),Prawneproblemyludzkiejprokreacji,Toruń2000,s.16orazcytowanatam
literatura.
4
Takieokreśleniepojawiasięnp.nagruncieprawacywilnegowprzypadkuwyrządzenia
szkodynazdrowiukobietyprzedzajściemwciążę(np.zawinioneprzezpersonelmedycznyzaka-
żeniechorobąweneryczną),naskutekktórejpłódpóźniejzostałuszkodzony.
5
NaprzykładT.Justyński,Poczęcieiurodzeniesiędzieckajakoźródłoodpowiedzialnościcywilnej,
Kraków2003.
6
J.Thomson,ADefenceofAbortion,JournalofFilosophyandPublicAffair1971,nr1.Prze-
drukowanoponownie(w:)R.Munson(red.),InterventionandReflection:BasicIssuesinMedicalEthics,
wyd.5,Belmont:Wadsworth1996,s.69–80.WpolskiejliteraturzeprzedmiotukoncepcjaJ.Thomson
zostałaszerokoomówionawpracachW.Langa,którysformułowałrównieższereguwagkrytycz-
22