Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Płećzmiany.Transformacja,demokratyzacjaipłeć|21
5.Obywatelemająprawowypowiadaćsięwszerokorozwijanychkwestiach
politycznychbezgroźbyponiesieniazatokary.
6.Obywatelemająprawoszukaniaalternatywnychźródełinformacji,które
faktycznieistniejąisąchronioneprzezprawo.
7.Obywatelemająprawodotworzenianiezależnychodrząduorganizacji
istowarzyszeń,wtympartiipolitycznychigrupinteresu4.
ZkoleiproceduralneminimumstosowaneprzezFreedomHousezakłada:
•konkurencyjny,wielopartyjnysystempolityczny,
•powszechnebierneprawowyborczewszystkichobywateli,
•konkurencyjnewyboryprzeprowadzaneregularniewwarunkachtajności
głosowania,bezpieczeństwagłosówibezwiększychfałszerstwwyborczych,które
sprawiają,żewyniknieodzwierciadlawolipublicznej,
•znaczącypublicznydostępgłównychpartiipolitycznychdowyborówza
pośrednictwemmediówizasadniczootwartejkampaniipolitycznej5.
Podejściaprocesualnewyodrębniajązkoleiminimalnyzespółprocesów,
któremusząsięnieprzerwanietoczyć,abydanasytuacjaspełniaławarunkisytu-
acjidemokratycznej.RobertA.Dahlwyliczanastępującezasady:
1.Efektywneuczestnictwo.Nimstowarzyszenieprzyjmieokreślonąpoli-
tykę,każdyczłonekmusimiećrównąirealnąmożliwośćpowiadomieniapozosta-
łychoswoimzdaniunatemattego,jakatopowinnabyćpolityka.
2.Równośćgłosowania.Wchwili,gdymazapaśćostatecznadecyzjaotej
polityce,każdyczłonekmusimiećrównąirealnąmożliwośćgłosowania,ajego
głosmusibyćliczonytaksamo,jakgłoskażdegozpozostałych.
3.Poinformowanerozumienie.Wrozsądnychgranicachczasowychkażdy
członekmusimiećrówneirealnemożliwościpoznaniaistotnychpolitykalterna-
tywnychiichprawdopodobnychskutków.
4.Nadzórnadporządkiemobrad.Członkowiemusząmiećwyłącznąmoż-
liwośćdecydowaniaotym,jakustalasięporządekobradorazjakiesprawysiędo
niegozalicza.Tymsamymprocesdemokratycznywymaganyprzeztrzypoprzed-
niekryterianigdyniejestzamknięty.Członkowiezawszemogązmienićkażdą
zpolitykstowarzyszenia,jeżelitakpostanowią.
5.Włączeniedorosłych.Pełneprawaobywatelskiewynikającezpoprzed-
nichczterechkryteriówpowinienposiadaćogół-lubprzynajmniejwiększość
-stałychmieszkańców6.
Transformacjęwwymiarzespołecznymsocjologowieopisująznieco
innejperspektywy.PochodzącazjejpierwszychlatdiagnozaautorstwaMarka
4R.Dahl,Demokracjaijejkrytycy,WydawnictwoZnak,Kraków1995,s.324.
5Ch.Tilly,Demokracja…,s.20.
6R.A.Dahl,OnDemocracy,YaleUniversityPress,NewHaven1998,s.37-38.
