Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Czynnikiszkodliwedlazdrowiamężczyzn
17
specyficznychsubpopulacjikobietimężczyzn.OtóżFrancisMadigan
(1957)podjąłpróbęoddzieleniawpływuczynnikówbiologicznychispo-
łecznychnaumieralnośćwbadaniuamerykańskichmęskichiżeńskich
społecznościzakonnych,prowadzącychpodobnytrybżyciaiwjedna-
kowysposóbpoddanychdziałaniu„kulturowychstresówinapięć”.Róż-
nicewnatężeniuumieralnościzakonnicizakonnikówokazałysięzbli-
żonedotychobserwowanychwcałejpopulacji,cowskazywałobyna
biologicznągenezęróżnicywprzeżywalnościobupłci,jednakwynik
tenbyłkwestionowany(Nathanson1984;Waldron1983b)zewzględu
nadobórbadanychosóbikontrolęposzczególnychzmiennych.Badanie
dotycząceniemieckichspołecznościzakonnych(Luy2003)dałorezultat
odmienny:porządekwymieraniazarównokatolickichzakonnic,jakiza-
konnikówbyłzbliżonydotegoobserwowanegowśródniemieckichko-
biet,cowskazywałobynaspołeczneibehawioralneprzyczyny6przed-
wczesnejumieralnościświeckichmężczyzn.Ograniczonedaneźródłowe
orazniemożnośćkontroliwszystkichdeterminantzdrowiaiumieralno-
ścispowodowały,iżbadaniaspołecznościzakonnychniestałysię„ka-
mieniemmilowym”dlarozwojuwiedzy.
Wynikidekompozycjiróżnicywtrwaniużyciamiędzykobietami
imężczyznami(por.np.Meslé,Hertrich1999;ONZ1989;Retherford
1975;Vallin,Meslé1988)dowiodły,żewokresiepowojennymwkra-
jachwysokorozwiniętychgłównąrolęwnadmiernejumieralnościmęż-
czyznodgrywałychorobyukładukrążenia,nowotworyorazurazyiza-
trucia,atymsamym,iżgenezaróżnicywpotencjależyciowymbyła
przedewszystkimegzogeniczna,społeczno-behawioralna.Jednak,co
wartejestpodkreślenia,przedstawicielenaukspołecznychnigdynie
kwestionowaliistnieniabiologicznychróżnicchroniącychkobietyprzed
wybranymichorobami,aleuznawaliichrolęzanieznaczną7,ograni-
czoną(por.np.Lopez,Ruzicka1983),anawetpodrzędnąwobecpro-
cesówcywilizacyjnych.„Jeśliistniejewrodzonaniekorzyśćmężczyzn
6Autorbadania,MarcLuy,podkreśliłznaczeniekonsumpcjitytoniuialkoholu,
atakżepresjiekonomicznej.
7JacquesVallin(2006b,s.180)kończyłomówieniebiologicznychdeterminantprze-
wagiżyciowejkobietlakonicznymstwierdzeniem,iż„należyuznać,żeBóguczyniłko-
bietyciutsilniejszymiodmężczyzn”.
