Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JegomieszkającynieopodalwSzetejniachkolegazgimnaz-
jum,CzesławMiłosz,takoddawałkształtującemłodychnapo-
czątkuXXw.litewskieotoczenie:
Nawsimówionopolitewskuiczęściowopopolsku.Miasteczkodokąd
wożonopłodyrolnenasprzedaż,używałonacodzieńpolskiegoiji-
dysz,alejużżandarmwlokącyzasobądługąszaszkę,poborcapodat-
ków,konduktornakolei,importowanidlacelówadministracji,zwracali
siędotubylcówporosyjsku,wychodzączzałożenia,żekażdymusiro-
zumiećjęzykurzędowy4.
Wielokulturowość,przetaczającesięarmie,częstobezpośred-
niezagrożeniebezpieczeństwarodzinyimitynarodowe.nKażde
dziecko,dodanedowielomilionowejmasynarodówpodbitych,
byłodzieckiemklęski.Zanimrozpościerałasięprzepaśćkrwa-
wychbitew,rozpaczliwychpowstań,szubienic,zesłańnaSybir
ikształtowałacałepóźniejszeżycie,niezależnieodjegowoli.Prze-
szłośćtanieginęła,choćbyłaniepowrotna”5.PoIwojnieświatowej
narastającykonfliktpolsko-litewski,gdytworzyłosiępaństwoli-
tewskieigdypodziałyzaczęłyprzebiegaćtakżewewnątrzmiej-
scowychrodzin,toteżmoment,kiedywielulitewskichmieszkań-
cówtychziemwyraźniezaczynasobieuświadamiaćswoją
tożsamość.Zpolskiejstronyczęstorównieżzaostrzeniepostaw,
ażdoskrajnychformnacjonalizmu,izdrugiejstronyposzukiwa-
nialitewskichkorzeni,ażdozaangażowaniawżyciepolityczne
nowegopaństwalitewskiego.
InteresującymprzykłademjesttutajojciecStanisława,Ludwik
uchodzącyzatzw.litwinomana-PolakasympatyzującegozLit-
winami,znającytakżejęzyklitewski.Formalnietodoniegonależał
odziedziczonymajątekSzacunyliczący360ha(wtym200halasu),
położonymiędzySzatamiaKiejdanami.Ludwikpracowałjedno-
cześniewKownie,jakoprezesTowarzystwaWzajemnychUbez-
pieczeń.Pojegośmierci3-letniStanisławijegotrzystarszesiostry
(Helena,ZofiaiAniela)wychowywanibyliprzezmatkęJadwigę
zJasieńskich,którawniewielkimnawetstopniuniepodzielała
4Cz.Miłosz,RodzinnaEuropa,Kraków2001,s.23.
5Tamże,s.24.
9
