Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Wprowadzeniewproblematykę-wymiarypedagogikispołecznej
49
Dotyczywięctego,wczymwyrażasięimanifestujeczłowieczeństwo.Dlategonie
możnapominąćzagadnieniaobecnościwniejwartości.Oznaczatoposzukiwanie
odpowiedzinapytanie,czymsąwartości,amożeraczejczymbyćpowinny,aby
pedagogikaspołecznajakorefleksjamiaławymiarhumanistyczny?
Jeżeli„punktemwyjścia”refleksjinadsensemsamejpedagogikispołecznej
jakodyscypliny,jakisensemszerokiegospektrumdziałańpedagogaspołecznego
wprocesiewychowania,jestpytanieoichsens(y),a„punktemdojścia”wy-
powiedźonich,towłaśnierefleksjajakowypowiedź„rozjaśnia”,wydobywa,
ustanawia,kreujeto,cojestpodstawoweiznaczącedlajejprzedmiotu.Ale
zarazemnigdyniepozostajetowsferze„teorii”,lecz–amożewłaśnie
przedewszystkim–głównymcelemcałegoprocesujest„zakotwiczenie”sensu
wdziejącejsiępraktyce.Chodzibowiemo„sensowne”istnieniepedagogiki
społecznejjakodyscyplinyi„sensowne”istnienierzeczywistychdziałańpedagoga
społecznego.
Możnawtymmiejscupowiedzieć,żechodzioustanowieniewartości
iwprowadzenieichwżycie.Problem,jakinależywtymmiejscurozstrzygnąć,
poleganatym,czywogólektokolwiekmożeustanawiaćwartości,dokonywać
swobodnegoichwyboruiokreślaćichhierarchię.Tradycyjnegosporupomiędzy
dwomastanowiskamiwobecistnieniawartości–absolutyzmuiobiektywizmu
orazsubiektywizmuirelatywizmuaksjologicznego–niedasięostatecznie
rozstrzygnąć.Mówiącomiejscuwartościwpedagogice,wychodzisięjużod
wcześniejprzyjętegostanowiskawtejkwestii,którepoleganaopowiedzeniusię
zajednąztychopcjialbopotraktowaniuichjakoinspiracjidotworzeniawłasnych
propozycji.
Ramka1.14.Aksjologicznyabsolutyzmiobiektywizmorazsubiektywizmaks-
jologiczny
Aksjologicznyabsolutyzmiobiektywizmprzyjmuje,żewartościistniejąwsposóbobiektywny,tzn.
niezależnieodludzkiegopoznania,różnychzachowańludzi,ichpotrzebidążeń,odemocjonalnej
wrażliwościnanieorazodurzeczywistnianialubnieurzeczywistnianiaich.Dlategosąsuwerenne
wobecludziisąbezwzględne,atoznaczy,żemająkategorycznycharakter–onesamezobowiązują
ludzidoichrealizowaniaidouczestniczeniawnich.WedługDietrichavonHildebrandaabsolutność
wartościwyrażasiętakżewtym,żewartościsąniemożliwedowydedukowania,sąfundamentalnym
datum–racją,przyczyną–którejestzawszezakładane(za:Biesaga,1989,s.82–91).
Natomiastsubiektywizmaksjologiczny–wsensieścisłym–topogląd,którygłosi,że
istnieniewartościrzeczylubkogośsprowadzasiędotego,żeludzietęwartośćrzeczomlubkomuś
nadają.ZdaniemD.vonHildebrandasubiektywizmmożeprzybraćróżneformy:redukowania
wartościdouczućcielesnych,doprzeżyćpsychicznych,dospołecznychzwyczajówikonwencji(za:
Biesaga,1989,s.82–91).Zbliżonydotegopoglądu,alenieutożsamiającysięznim,jesttzw.
relatywizmetyczny,którypodkreśla,żewartościsązmienne,zależneodczasu,miejsca,okoliczności
orazodtego,ktosiędonichodnosiiwnichuczestniczy.Coś,cojestwartościądlajednego
człowieka,niejestwartościądlainnego.„Głównymargumentemsubiektywistówirelatywistówjest
rozbieżnośćatakżezmiennośćsądówwartościujących.[...]Nietylkoróżneczasy,różneśrodowiska,
różnejednostkirozmaicieoceniająwartości,alenawetrobitaktensamczłowiekprzyróżnych
okazjach”(Tatarkiewicz,1978,s.65).
