Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wielechoróbmawyraźnąpodstawęmorfologiczną.Sąjednakitakiechoroby,
którychistotąjestzaburzenieczynności,niezawszepodbudowanemorfologicznie,
aleuniemożliwiającepracęjakiegośnarządu.Wtakichprzypadkachpatomorfolog
jestczęstobezradny.
RozwójchirurgiiwXIXiXXw.umożliwiłpobieraniewycinkówdobadania
histopatologicznego.Odlat20.i30.XXstuleciarozwijasięmetodapobieraniafrag-
mentównarządówigłąwkłuwanąprzezskórę(biopsjaigłowa),bezotwieraniaciała.
Stalewzrastaroladiagnostycznaibadawczabiopsji.
Podczasoperacjichirurgniezawszemożebezbłędnieocenić,zjakązmianąma
doczynienia.Dlategokażdyusuniętynarządlubjegofragmentmusibyćsprawdzo-
nymikroskopowowceluuniknięciaomyłek,np.przeoczenianowotworuzłośliwe-
goalboodwrotnie-błędnegorozpoznaniategostanu.
Wycinkinarządówutrwalasięnajczęściejwformalinie(roztwórformoluwwo-
dzie,1:9),potemprzepajasięjeparafiną.Bloczekparafinowykroisięnaskrawki
grubościkilkucentymetrów,skrawkibarwihematoksylinąieozyną,wraziepotrze-
bytakżeinnymibarwnikami.Całaproceduratrwa3-4dni.Niejednokrotniechirurg
niemożesięzorientować,czymadoczynieniazezmianąniezłośliwączyzłośliwą.
Odtegobowiemzależyrozległośćzabiegu,dlategodecyzjętrzebapodjąćodrazu.
Wykonujesięwtymcelubadaniedoraźne,zwanenintrąnodintraoperationem.
Wycinekjestnatychmiastwysyłanydopracownihistopatologicznej,gdzieutwar-
dzasięgoprzezzamrożenieibezzwłokiskrawa.Odpowiedźjestprzekazywana
telefoniczniepookoło20minutach.
Terenempracypatomorfologasązatemlaboratoriumisalasekcyjna.Pomagają
mulaboranciitechnicyzapoznanizwykonywaniemautopsjiipreparatówhistolo-
gicznych.Zpersonelempielęgniarskimpatomorfologwłaściwieniemakontaktu.
Możejedynieprosić,abypielęgniarkizblokuoperacyjnegodopilnowały:a)szyb-
kiegoutrwaleniawycinkówpobranychprzezchirurga,b)przyklejeniadopojemni-
kakartkizdanymipersonalnymichorego,wiekiemiwstępnymrozpoznaniemoraz
c)bezzwłocznegoprzekazaniawycinkadopracownipatomorfologicznej.
Wtejksiążce,wczęścidotyczącejmorfologii,zawartesąodwołaniadobudowy
iczynnościkomórek.Komórkiokreślamnazwamiwywodzącymisięzłacinyigre-
ki:np.miocyt(komórkamięśniowa),kardiomiocyt(komórkamięśniasercowego),
hepatocyt(komórkawątrobowa),adypocyt(komórkatłuszczowa),chondrocyt(ko-
mórkachrząstki),osteocyt(komórkakości),fibrocyt(komórkatkankiłącznej),ery-
trocyt(krwinkaczerwona),leukocyt(krwinkabiała;obejmujegranulocyt,limfocyt
imonocyt).
Komórkajestbryłącytoplazmyotoczonejbłonąkomórkową(wmiocytachna-
zwanojąsarkolemą).Napowierzchnibłonyznajdująsięreceptory,przekazującedo
wnętrzakomórkisygnałynadawanezapośrednictwemhormonówimediatorów.
Wcytoplazmieznajdujesięjądro,zawierającechromatynę,którapodczaspodziału
rozkładasięnachromosomy.Wnichznajdująsięgeny,którychpodstawowymskład-
nikiemjestkwasdeoksyrybonukleinowy(DNA).Kwastendecydujeocechachskładu
iwłaściwościachczynnościowychbiałeksyntetyzowanychprzezkomórkę.Oprócz
jądrakomórkama:siateczkęśródplazmatyczną,czyliergastoplazmę(terytoriumsyn-
tez),mitochondria(centrumenergetyczne),lizosomy(skupieniaenzymówrozpusz-
czającychnp.białkaalbotłuszcze)orazskładnikitypowedladanejkomórki.
19
