Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
producentatelefonówkomórkowychnaświecie.Wakademiku,pozastuden-
tami,mieszkałydziesiątkibadaczy,stażystówipraktykantówzcałegoświata,
którzyprzyjeżdżalidoNokiiuczyćsięonowychtechnologiachidowiadywać,co
będzienextbigthing.Pamiętam,jakniemieckikolegazakademika,studiującyna
technicznejuczelni,opowiedziałnamowspółpracującymzNokiąwykładowcy,
któryprzyniósłimnazajęciaprototyppierwszegotelefonukomórkowegotej
markizwbudowanymaparatemfotograficznym.uTosięnieprzyjmie-mówili-
śmy-będziezadrogie”
.CyfroweaparatywPolscekosztowaływówczaspokilka
tysięcyzłotych,aniewiedzieliśmy,żenarynkachazjatyckichkomórkizaparatami
byłyjużwsprzedaży.Czterylatapóźniejponadpołowasprzedawanychnaświe-
cietelefonówmiaławbudowanyaparat,aNokia,dziękipartnerstwuzniemiecką
firmąoptycznąCarlZeiss,byłalideremrównieżwtymsegmencierynku.
Kilkalatpopobycienawspomnianymstypendiumrozpocząłempracę
wprojekciebadawczymnamacierzystejuczelni.Wówczasmiałemokazjęporaz
pierwszywspółpracowaćzsocjologamizFinlandii.Zajmowałemsięm.in.,świę-
cącymjużwtedysukcesywporównawczychbadaniachPISA,fińskimsystemem
edukacji.ZacząłemjeździćdoFinlandiinawyjazdystudyjne,konferencje,krót-
kiepobytydydaktyczneibadawcze.Zbierałemmateriały,czytałem,przeprowa-
dzałemwywiadyiobserwowałem.Kiedyśledziłemto,cosiędziejewFinlandii
orazconajejtematsiępisze,corazwyraźniejklarowałysięmojepomysłynadal-
szebadaniaipublikacje.
Wszystkiewyjaśnieniafińskiegosukcesu,bezprecedensowegoawansuwcią-
gustuleciazpozycjikrajupółperyferyjnegodokrajuświatowegogospodarczego
rdzenia(wterminologiiWallersteinowskiejteoriisystemów-światów,Waller-
stein2007)wskazywałynaszczególnąrolępolitykipaństwa.Składałysięnanią
instytucjonalneinterwencjewróżneobszaryrzeczywistościspołecznej,znaczne
zaangażowanie(zarównowdziedzinieplanowania,jakikapitałowegowspierania)
wżyciegospodarcze,wreszciestrategicznemyślenieoprzyszłości:analizazmie-
niającychsięwarunkówiobserwacjatrendówglobalnychorazrozwiązańwdraża-
nychwkrajach,któresukcesodniosłyjużwcześniej.Dostosowywaniesiędotren-
dów,przyjednoczesnymwykuwaniuwłasnejścieżkirozwojutofundamentalne
elementytego,jakudziałapaństwo”
.Atakiewłaśnieudziałaniepaństwa”jest,jak
pokazujeWallerstein(1976:466),niezbędne,bykrajeperyferyjnelubpółperyfe-
ryjneprzesunęłysięwstronęgospodarczegocentrum.Egzogenneczynnikiwpły-
wajązatemnaendogennąaktywnośćpaństwaijegoobywateli.
Wtytuleksiążkiwykorzystujędwuznacznośćsformułowaniaupaństwo,
któredziała”sugerującewpolszczyźniepozytywnąewaluacjętegożpaństwa
jakoaktywnegopodmiotu.Wwiększościprzypadkówjesttosugestiazgodna
zprzekazemtejpublikacji,chociażopisujęteżbraki,niedostatkiczynegatywne
zjawiska.Przedewszystkimjednaktytułmapodkreślaćaktywnąrolęfińskiego
państwa,którezlepszym(przeważnie)lubgorszym(niekiedy)skutkiembierze
odpowiedzialnośćzadziałanie,wtymmierzeniesięzwidocznymilubdopiero
