Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
torozróżnieniejestrównieżkluczowedlasamejArendt.Takformalne
ramyrozumieniaprocesówkomunikacjistanowiąpewneodejścieodtego,
coonasamauważałazaistotędziałania,czylihistorycznieukształtowaną
treśćwspólnotpolitycznych.Alepodzielająpłaszczyznęepistemologicz-
ną(aktor/obserwator),ponieważtylkowjejramachmożemyzrozumieć
konstytuowaniesięsferypublicznej,którajużdawnostraciłacharakter
greckiejagory.Natomiastprzywszystkichhistorycznychzmianachnadal
analizujemyjąjakosferękomunikacji,którazpunktuwidzeniasystemu
pandemoniumrozstrzygaomożliwychjejuporządkowaniach.
Modeleeksplanacyjnezachowańspołecznychpowinnyuwzględniać
równieżpoziomnormatywnyiaksjologicznypolityki,bezodwoływaniasię
dododatkowychzałożeńontologicznych.Modelpandemoniumuwzględ-
niaprzytymwewnętrznycharaktertychpoziomówjakowewnętrzny(e)
kontekst(y)gierprowadzonychprzezaktorów49.Procesykomunikacji
wwieluswoichaspektachsązłożoneimającharakterkulturowychkon-
strukcji,aleichfunkcjaiznaczeniesąwpełnizależneoddziałających
aktorów.Pandemoniumjakkażdymodeljestidealizacjąanalogicznądo
abstrakcyjnierozumianejmapy50.Użytecznośćmapywkontekścierozu-
mieniaokreślonychzjawiskjestpochodnątychżeidealizacji,czyliwygasa
wtedy,gdyzbliżasiędodoskonałejmapycesarstwawwyobraźniBorgesa.
Wprzypadkuideidziałaniapandemoniumjestmodelem,któryzzałożenia
możejeuchwycićtylkopośrednio,wskazującnakonsekwencjedziałania
wróżnychśrodowiskach(wtymwypadkuwwyróżnionymśrodowisku
społecznym,gryowładzę,racjonalnościihistorii),któreostatecznie
rozstrzygająospecyficznościludzkiejhistorii.Działanienanajbardziej
ogólnympoziomiejestmodyfikatoremukładówspołecznych,ztwórczym
potencjałemichprzekształcania,stądzałożenie,żeteoriaodwołującasię
domodeluprocesówuczeniasięjestkrokiemwstronęintegracjiekspla-
nacjizjawiskpolitycznychzmodelamiprzetwarzaniainformacji,które
równoleglepodejmująproblemumysłuipodmiotowości.Pojęciemody-
fikacjipodkreślaodmiennośćdziałaniawstrukturzeprzyczynowej,którą
możemyprzypisaćukładomspołecznym.Podkreślaonopotencjalność
działaniawrelacjidoaktualnychukładówdeterminującychhistoryczny
stansystemuspołecznego.
49KonstrukcjatożsamościaktorówzaproponowanaprzezArendtmacharakterzło-
żonejgry.Jakwwielukrytycznychuwagachpodkreślano,braktujestsystematyczne-
goujęciazjawiskatożsamości,alewkontekściemetaforteatralnychpodstawowaidea
Arendtjestdośćoczywista:tożsamościnietylesąwynikiemgry,ilegrąwedługpewnych
wyróżnionychreguł/prawidłowości.Zob.H.Arendt,Orewolucji…,op.cit.,s.125inn.
50
Por.J.C.Pitt,Pictures,Images,andConceptualChange:AnAnalysisofWilfrid
Sellars’PhilosophyofScience,D.ReidelPublishingCo.,Dordrecht1981.
26
