Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skowym”sanatoriumlubdomuzdrowia.Warunkiembyłowystawienieosobiechorejprzezlekarza
powiatowegoodpowiedniegoskierowaniaorazposiadaniewymaganejobsadylekarskiejiwyposaże-
niamedycznegoprzezzgłoszonąplacówkę,świadczącąusługiklimatyczno-lecznicze.
Problematykabudowaniaiutrzymywaniawsystemiedobrowolnychopodatkowańośrodków
zdrowotno-wypoczynkowychIIRzeczpospolitej-choćtakważnazhistorycznegoipoznawczego
punktuwidzenia-niezostaładotychczaswnaszymkrajupodjęta.Dodniadzisiejszegonieukazało
sięnatentematżadneopracowanienaukowe,czychociażbypopularnonaukowe,przybliżająceten
problemwujęciuogólnopolskim.Wzmiankiopodjętymprzezautorówniniejszegoopracowaniazja-
wisku-spotykanewewspółczesnychwydawnictwachczyartykułachpublicystycznych-mającha-
rakterwybiórczyiprzyczynkarski.
Tymczasembadanieokolicznościpowstawaniategotypuplacówek,ustalanieformirodzajów
prowadzonejprzeznichdziałalnościstatutowej,jakrównieżokreślanieichroliwprofilaktycezdro-
wotnejiwpolityceturystycznejpaństwa,wydajesięzajęciemnietylkoekscytującym,aleispołecznie
bardzopożądanym.
Celemniniejszegoopracowaniajestzaprezentowanieproblematykibudowania,anastępnie
utrzymywaniawsystemiedobrowolnychopodatkowańsanatoriów,domówzdrowiaidomówwypo-
czynkowychwybranychgrupzawodowychIIRzeczpospolitej.Wśródnichuwzględniono:urzędni-
kówskarbowych,bankowców,pocztowców,telegrafistówipolicjantów.Sporomiejscapoświecono
teżośrodkompolskichstudentów.Wopracowaniupominiętazostałaproblematykabudowyośrodków
wypoczynkowychwśrodowiskuwojskowym,bowiemw2017rokuwspółautorkaniniejszegoopra-
cowaniapoświęciłajejoddzielnąksiążkę5.Nieuwzględnionoteżsanatoriów,domówzdrowiaido-
mówwypoczynkowychnauczycieliorazkolejarzy.Zewzględunaobszernośćzagadnienia,tym
dwómgrupomzawodowymautorzyzamierzająpoświęcićswojąkolejnąmonografię.Naturalnie,były
teżwPolsceinnegrupyurzędników,takiechociażbyjakpracownicyKasChorych,czysłużbywię-
ziennej.Niebudowałyonejednaknśrodowiskowych”ośrodkówzdrowotno-wypoczynkowych.
Najważniejszymdokumentemregulującymstatusprawnyurzędnikówpolskichwokresiemię-
dzywojniabyłaustawaz17lutego1922roku,wprowadzonawżycie1kwietnia1922roku6.Obowią-
zywałaonadokońcaIIRzeczpospolitejPolskiej.Dotyczyławszystkichpracownikówzatrudnionych
wadministracjipaństwowej.Ustawanieobejmowałanauczycielizatrudnionychwszkolnictwiepań-
stwowym,pracownikówprzedsiębiorstwpaństwowych(np.PolskichKoleiPaństwowych),wojska,
policji,wymiarusprawiedliwościisamorządowców7.Korpusfunkcjonariuszypaństwowejsłużby
cywilnejdzieliłsięnadwiekategorie:urzędnikówiniższychfunkcjonariuszypaństwowych.Sytuacja
formalnoprawnaobugrupnieróżniłasięznacząco.Podstawanawiązaniestosunkusłużbowegowobu
przypadkachbyłomianowanie.Rozróżnianomianowaniennastałe”imianowaniendoodwołania”8.
Wewspółczesnymrozumieniuprzepisówwpierwszymprzypadkuchodziłoozajmowanieetatuna
czasnieokreślony,wdrugimnaczasokreślony.
Posiadaniestatusuurzędnikanpaństwowego”zapewniałookreślonykomfortmaterialnejegzy-
stencji,atozkoleiumożliwiałodobrowolneprzekazywanieśrodkówfinansowychnacelespołeczne.
Wtymczasieistniał,np.nigdzieprawnieniezapisanyetosudzielaniapomocybezrobotnym,przez
osobyzajmującestanowiskapaństwowe.Wpraktyceżyciaspołecznegorozumieniestatusunurzędni-
kapaństwowego”postrzeganobardzoniestandardowo,oczymświadczyćmożechociażbyfakt,żedo
ogólnopolskiegoStowarzyszeniaUrzędnikówPaństwowych,opróczpracownikówadministracjirzą-
dowej,należelitakżewojskowi,policjanci,sędziowieitp.
Wniniejszymopracowaniupodjętopracezmierzającedo:
1.Ustaleniazakresu,rodzajów,form,intensywnościiefektywnościdziałalnościrozpatrywanych
ośrodkówzdrowotno-wypoczynkowychorazzarysowanieichznaczeniażyciuróżnychgrupzawodo-
wychiczłonkówichrodzin.
2.Określeniaczynnikówdeterminującychtworzeniemodelóworganizacyjno-funkcjonalnych
sanatoriów,domówzdrowiaidomówwypoczynkowychbudowanychiutrzymywanychwsystemie
dobrowolnychopodatkowań.
5J.Zagdańska,WojskowedomywypoczynkoweIIRzeczpospolitejPolskiej,Warszawa2017.
6Dz.U.z1922r.,nr21,poz.164zpóźn.zm.
7W.Witkowski,HistoriaadministracjiwPolsce1764-1989,Warszawa2007,s.372-373.
8A.Dubowik,Ł.Pisarczyk,Prawourzędnicze,Warszawa2011,s.53.
6
