Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obecnietermin„inwalida”zastępowanyjestprzeztermin„oso-
baniepełnosprawna”.Encyklopedycznysłownikrehabilitacjiokreśla
osobęniepełnosprawnąjakoosobę,„uktórejwystępujeobniżenie
wstosunkudonormstanusprawnościorganizmu,powodującepew-
neograniczeniaiutrudnieniawwypełnianiurólspołecznych”[5].
Termin„osobaniepełnosprawna”,jakwskazująpublikacje,jest
określeniemwprowadzonymniedawno.Ugruntowanogoprzezob-
chodyMiędzynarodowegoRokuInwalidówiOsóbNiepełnospraw-
nychorazwokresietzw.DekadynaRzeczOsóbNiepełnosprawnych
ogłoszonejprzezONZnalata1983–1992[3].Opracowanaklasyfika-
cjaniepełnosprawnościmastanowićmiędzynarodowywzorzecokre-
ślaniaróżnychmożliwościikonsekwencjiwrodzonychlubnabytych
deficytówzdrowotnych.Istotnejestdokładniejszerozgraniczenie,czy
dananiepełnosprawnośćjestuszkodzeniemwsensiemedycznym,czy
niezdolnościądowykonywaniafunkcjiżyciowychlubupośledzeniem
wsensiesocjalnym.KlasyfikacjętęprzyjąłKomitetMinistrówRady
Europy,azostałaonasformułowananastępująco:
•
uszkodzenie(imparment)oznaczautratęlubnieprawidłowości
strukturylubfunkcjipsychicznych,fizjologicznychlubanatomicz-
nych,
•
niepełnosprawność(disability)oznaczawszelkieograniczenialub
brak(wynikającyzuszkodzenia)możliwościwykonaniapewnych
czynnościwsposóblubwzakresieuznawanymzanormalnydla
istotludzkich,
•
upośledzenie/niesprawność(handicap)oznaczaposzkodowanie
wwypadkudanejjednostki,wynikającezuszkodzenialubniepeł-
nosprawności,któreograniczalubuniemożliwiajejpełnienieta-
kichról,jakieuznajezanormalne(wziąwszypoduwagęwiek,płeć
orazczynnikispołeczneikulturowedladanegoosobnika)”[26].
Taklasyfikacjaukazuje,żeniepełnosprawnośćjestwieloznacz-
naiwielopłaszczyznowa,czyliprzejawiasięwkilkuwymiarachży-
ciaijestrealizowanawstosunkudoaktywnieobowiązującychnorm
istandardówspołeczno-kulturowych.
WedługDeklaracjiPrawOsóbNiepełnosprawnychz09.12.1975
rokupojęcieosobaniepełnosprawnaoznaczaczłowiekaniemogą-
cegosamodzielnieczęściowolubcałkowiciezapewnićsobiemożli-
wościnormalnegożyciaindywidualnegolubspołecznegonaskutek
15
