Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
możnazapytaćzawspomnianymWalzerem11,żeniedoszłodota-
kiejinterwencjiwRwandziew1994r.,dekadępóźniejwDarfurze,
awostatnichlatachwSyriiporozpoczęciunajejterytoriumwojny
domowejwmarcu2011r.?Choćwięcdoktrynawojnysprawiedliwej
powstałajakonarzędziekrytykiwojen,toprzyjmowałaiprzyjmuje,
żeniekażdąwojnęnależykrytykować,aprzynajmniejkrytykować
wrównymstopniu,ponieważtesamekryteriastosowanedoróżnych
konfliktówzbrojnychprowadzićbędądoróżnychichocenrozpo-
startychmiędzypotępieniemiaprobatą.Dlategozjednejstronynie
uzasadniaonajakiegośkonkretnegoprzejawuużyciasiłyzbrojnej,
zdrugiejzaśnieodżegnujesięodwojnywogóle12.Nieutrzymujewięc
naprzykład,żekażdeużyciesiłyzbrojnejpodjętezmotywówhumani-
tarnychbędzieusprawiedliwione,inieodmawialegitymizacjikażde-
muprewencyjnemuodwołaniusiędokrokówwojennych.
Czytrwającewspółcześniekonfliktyzbrojne,nieznanewcześniej
metodywalkiiszybkietempozmianpolitycznychwymagająwpro-
wadzeniaistotnychkorektdoteoriiwojnysprawiedliwej?Wydajesię,
żeskłaniajądonadaniajejnowychuzasadnieńiuzupełnień.Naprzy-
kład,oileklasycznateoriawojnysprawiedliwejzajmowałasięius
adbellumiiusinbello,otylepomijałazasadniczoto,nacodzisiaj
zwracasięcorazwiększąuwagę,mianowiciesytuacjępozakończeniu
konfliktuzbrojnego.Corazczęściejokreślasięjązprawnegopunk-
tuwidzeniamianemiuspostbellum.Znaczenietegoprawapodkre-
ślachoćbyprzyjętanaforumONZkoncepcjaodpowiedzialnościza
ochronę(ResponsibilitytoProtect)wczęścisymptomatyczniena-
zwanejuodpowiedzialnośćzaodbudowę”(ResponsibilitytoRebuild).
Teorięwojnysprawiedliwejwartoniewątpliwierozwijać,ponieważ
ciągledajenadziejęnauczynienieświatalepszym.Niejesttoprze-
jawbrakurealizmu,alejedyniewyrazprzekonania,żenawetwobli-
czuwojenposzukiwanieichusprawiedliwienia,czyliwybórmiędzy
wojnamiulepszymi”iugorszymi”
,pozwalanauniknięciekatastrof
humanitarnych.Aktualnośćprzesłaniateoriiwojnysprawiedliwejma
wwymiarzeideowympoprostudowodzićtrwałościpewnychzasad
wczasachwojen.Tam,jakiwżyciucodziennym,niewszystkowolno.
11
M.Walzer,Wojny…,13.
12
Por.M.Walzer,Spór…,s.10-11,38.
21
