Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
wtymcelunp.wareszciedeportacyjnym,gdyotrzymajądecyzjęnegatywnąlub
nielegalnieprzebywająwdanymkraju.Sątakżepozbawieniśrodkówułatwiających
integracjęzespołeczeństwemprzyjmującym.Innemechanizmywykluczenia,wtym
bardziejocharakterzespołecznymietnicznym,określająsytuacjęczłonkówtejzbio-
rowości,gdyotrzymająonistatusuchodźcy.
PrawnemechanizmywykluczeniauchodźcówstałysięwEuropieodprzełomu
latosiemdziesiątychidziewięćdziesiątychubiegłegowiekuważnymiinstrumentami
kontroliimigracji.Zewzględunaówczesnąsytuacjęmigracyjnąispołeczneobawy
zniązwiązane,byłypoczątkowotraktowanejakonadzwyczajne,alezczasemstały
sięuznanymii„normalnymi”narzędziamipolitykimigracyjnejpaństwa67.
Wykluczenieuchodźcówiimigrantówmainnycharakterniższerokieprocesy
ekskluzjinarodowej,któratowarzyszyłyopisywanemuprzezAndreasaWimme-
raprocesowi„unarodowiania”państwa.Popierwsze,macharakterindywidualny,
aniezbiorowy,opartynakryteriumprzynależnościdodanejgrupyetnicznej.Pro-
cedurauchodźcza(atakżelegalizacyjnadotyczącaróżnychkategoriiimigrantów)
zawszeodnosisiędokonkretnejjednostki,jejszczególnejsytuacjiżyciowejizgła-
szanychmotywówucieczkizkrajuwłasnegopochodzenia.Podrugie,procedury
uchodźcze(bądźlegalizacyjnedotycząceimigrantów)podlegająregulacjimiędzy-
narodowejistanowiąprzedmiotzainteresowańorganizacjiochronyprawczłowieka.
Mającharakteruniwersalistycznyiantydyskryminacyjny,wyłączającywszystko,
comożeuchodzićza„partykularne”,czylipochodzenierasowe,etniczneitp.Wyklu-
czenietychosóbmożemiećwięccharakterbardziejsubtelnyi„ukryty”,związany
zsamymprawemiprzyjętymiproceduramiuchodźczymi,działanieminstytucjioraz
podejmowanymidecyzjamipolitycznymiwtymzakresie68.
Przeciwdziałaniewykluczaniuimigrantówiuchodźcówwiążemyzprogramami
integracji.Niewchodzimytutajszerzejwdyskusjęnatematpojęcia„integracji”.Ro-
zumiemyjąszerokojakoproceswzajemnejadaptacjiimigrantówiuchodźcóworaz
społeczeństwaprzyjmującegozarównowwymiarzeekonomicznym,jakispołecz-
nym,kulturowymipolitycznym69.Niejestonarozumianajakoprocescałkowitego
kulturowegoprzystosowaniasię,porzuceniawłasnychwartościiupodobnieniasię
dodominującejwiększości,czylijakoakulturacjaanitymbardziejjakowyrzeczenie
sięwłasnejtożsamości,tj.asymilacja.Mabyćwzałożeniuprocesemdwustronnym,
obejmującymtakżespołeczeństwoprzyjmujące,wktórym–wedługteoretykówpo-
litykiintegracjiiwielokulturowości–powinnosięstworzyćzarównomiejscedla
odmiennychtożsamościimigrantów,jakimechanizmyichzgodnegowspółistnienia
zkulturąkrajuprzyjmującego70.
67AliceBloch,LizaSchuster,AttheExtremesofExclusion:Deportation,detentionanddisper-
sal,„EthnicandRacialStudies”2005,nr3,s.491–512.
68ChrstianJoppke,ExclusionintheLiberalState…,s.46,57.
69Integracjamigrantów.StanowiskoIOM,IOM,Warszawa,marzec2003,s.1;JanuszBalicki
(red.),Integracjakulturowaimigrantów.Wyzwaniaidylematy,InstytutPolitologiiUniwersytetuKar-
dynałaWyszyńskiegowWarszawie–FundacjaKonradaAdenauerawPolsce,Warszawa2007.
70RainerBaubock,Integracjaimigrantów,tłum.robocze,Departamentds.MigracjiiUchodź-
20
stwaMSWiA,Warszawa1997,s.7–9,37–40.
