Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Obrazżyciaszlachcianekrosyjskichwliteraturze
wchodziłajakoDrzecz”kupionaodrodziców,ainaczej,kiedywnosiładonowego
domuposag.
Jednymzesposobówzawarciamałżeństwawokresieprzedchrześcijańskimbyło
uprowadzenienarzeczonejbezjejzgody.WPowieściminionychlatczytamy,iż
wśródpoganDślubówniebywało,jenoigrzyskamiędzysiołami;schodzilisięna
igrzyska,napląsyinawszelkiepieśnibiesowskie,ituporywalisobieżony”2.Do
porwańnajczęściejdochodziłopodczaszabaworganizowanychnabrzegachrzek,
jezior,bynałonienaturyłączyćsięwpary:
Oнивчистомполеженилися,
Вкругракитовакуставенчалися3.
TymisłowamiopisujejednazbylinsposóbzawarciamałżeństwaDobrynizMaryną.
Dalejautorlatopisuwskazujenaposiadanieprzezpogandwóch-trzechżon.
Zwyczajuprowadzenianarzeczonejnosiłrównieżznaczeniesymboliczne,rytualne4.
ZdaniemJe.Szczepkinejporwaniapanienwdużejmierzeniebyłyprzypadkowe,
anarzeczonabardzoczęstodziałaławporozumieniuzporywaczem5.Najczęściej
odsamejzainteresowanej,ostatecznegodecydentawsprawieswegozamążpójścia,
zależało,czychcezostaćuprowadzona,czynie.Zawartewtakichokolicznościach
związkiniebyłytrwałe:brakśrodkówdożycia,ubóstwozachęcałydoporzucania
małżonka,pogonizanowympartneremizawieraniazwiązkówczasowych.
Drugimsposobemzawieraniamałżeństwawczasachpogańskichbyłokupno
narzeczonej.WpraktycetaformamałżeństwarealizowanabyłapoprzezDwiano”,
interpretowanenadwasposoby.Zjednejstronytokwotanależnazanarzeczoną,
zdrugiej–toposag,którynarzeczonydarowałprzyszłejżonie6.Zapłatazanarze-
czonąmogłabyćzwiązanazjejuprowadzeniem.Wrogośćmiędzyrodami,wywołaną
porwaniemnarzeczonej,staranosięwyeliminowaćpoprzezwiano,czyliwykuppo-
rwanejkobietyodjejrodziców7.Zupływemczasuwianoprzekształciłosięwzwykłą
sprzedażpannynarzeczonemuprzywzajemnymporozumieniuobustron.Innymi
słowy,aktprzemocyzostałzastąpionytransakcją.Zgodanarzeczonejnaślubnie
miałażadnegoznaczenia,chociażjużUstawJarosławazabraniałwydawaniacórek
zamążpodprzymusem(artykuł248).Umowamałżeńskazawieranabyłapomiędzy
krewnyminarzeczonejinarzeczonymlubjegorodziną.
Gdyprzedmiotemtargujestżona,torodzinanarzeczonegowybiera,arodzinanarzeczonej
odgrywapasywnąrolę;pierwszaprzedstawiaswojeżądaniaiwarunki,druganiemaprawawy-
2Powieśćminionychlat.Najstarszakronikakijowska,tłum.FranciszekSielicki,Wrocław2005,s.12..
3И.П.Сахаров,Сказаниярусскогонарода,Санкт-Петербург1885,t.I,ks.III,s.45.
4А.Рамбо,ЖивописнаяисторияДревнейиНовойРоссии,Москва1994,s.25.
5Е.Н.Щепкина,ИзисторииженскойличностивРоссии,Тверь2005,s.17.
6И.И.Срезневский,Словарьдревнерусскогоязыка,Москва1989,t.1,cz.1,s.487.
7М.Г.Владимирский-Буданов,Обзористориирусскогоправа,Ростов-на-Дону1995,s.405.
8
КраткаяредакцияУставакнязяЯрославаВладимировича«Оцерковныхсудах»,Российское
законодательствоX–XXвеков,Москва1984,t.1,s.169.
