Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
zsądówopisowych(samoopisów),sądówwartościujących(samoocen)isą-
dówostandardachosobistych(życzeniach,pragnieniachdotyczącychwłasnej
osoby),przyczymsamoocenyisamoopisyprzenikająsię,sązsobąpowiązane,
aniekiedyzsobąutożsamiane6.
Człowiekoceniasiebiepodróżnymiwzględami,bierzeteżpoduwagęroz-
maitedziedzinydziałalności,sytuacje,stądmożnamówićoistnieniusamo-
ocencząstkowych,którewpołączeniuskładająsięnasamoocenęogólną.Ta
zkoleijestzależnaodtego,jakiesamoocenyszczegółoweprzeważają.Samo-
ocenaogólna,określanarównieżjakosamoakceptacja,rzutujenato,jakjed-
nostkazachowasięwnowychsytuacjachijakoceniswojeszanse7.To,jaka
samoocenaogólnarozwiniesięwdzieciństwie,zazwyczajoddziałujenasamo-
ocenęwdorosłymżyciu,ponieważjestonastałąwłaściwościąjednostkimało
podatnąnazmiany.
Zpunktuwidzeniapodjętychbadańnadobrazemwłasnejosobydzie-
ciprzewleklechorychpodkreślićtrzeba,żeskładasięonzelementówmniej
ibardziejświadomych,ajegoformowanieuzależnionejestzarównoodczyn-
nikówwrodzonych,jakidoświadczeńnabywanychprzezjednostkęwciągu
życia,wwynikuwpływówśrodowiskowych(fizycznychispołecznych).
Różnorodneuwarunkowaniaiokolicznościmogązaburzaćprawidło-
wyrozwójifunkcjonowanieobrazuwłasnejosoby,atymsamymutrudniać
rozwójosobowości.Matopoważnekonsekwencjedlajakościibiegużycia
człowieka.Jednązprzyczynwspomnianychzaburzeńmożebyćdoznawanie
wdzieciństwieprzewlekłejchorobysomatycznej,będącejsubiektywnymod-
czuciemdyskomfortulubcierpienia8.
Każdachorobamaodmiennąspecyfikę-przebieg,rokowaniaiskutki.
Niektóreznichmającharakterpiętnujący(np.padaczka),inneupośledzają
funkcjonowaniefizyczne(np.reumatyzm)lubstanowiąchronicznezagroże-
nieżycia(np.przewlekłaniewydolnośćnerek,mukowiscydoza).Większości
znichtowarzysządolegliwościfizycznezwiązanezzaburzeniamibiologicz-
nychfunkcjiorganizmuorazmniejlubbardziejpoważneproblemynatury
psychologicznejispołecznej.Wielechoróbprzewlekłychwymagadługotrwa-
łych,uciążliwychterapii,zmianytrybużyciaiplanów.Całokształtujemnych
skutkówchorobyprzewlekłejkomplikujeegzystencjęifunkcjonowaniechorej
jednostkiorazjejrodziny.To,jakchoryporadzisobiezkryzysowąsytuacją
stwarzanąprzezchorobę,zależynietylkoodsamejchoroby,jejprzebiegu
iskutków,lecztakżeodumiejętnościocenysytuacji,zasobówpsychologicz-
nychiintelektualnychchorego,wpływówotoczeniafizycznegoispołecznego,
odjegowiekuorazdojrzałościemocjonalnejisiłyosobowości9.
6Por.J.Kozielecki,Koncepcjepsychologiczneczłowieka,Warszawa1976;R.Drwal,Adapta-
cja...,s.93.
7Por.R.Drwal,Adaptacja...,s.94.
8Por.G.D.Bishop,Psychologiazdrowia.Zintegrowanyumysłiciało,Wrocław2000,s.252.
9Por.G.D.Bishop,Psychologiazdrowia...,s.327.
