Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdAutora
częstokroćwydajenamsię,żemiędzyostatecznymupadkiempaństwapolsko-litewskiego
w1795r
.apowstaniemRzeczpospolitejPolskiejw1918r
.żadneliczącesięformypolskiejpań-
stwowościnieistniały;KsięstwoWarszawskie(1807-1815)iKrólestwoPolskie(1815-1874)
traktowanesąjedyniejakokolejneefektypolitykizaborców,chociażnapoleońskąFrancjętrud-
nozatakąuznawać.Tymczasemjesttonieprawda,gdyżwtymczasiemieliśmydoczynienia
znarodzinami,istnieniemiupadkiempolskiejpaństwowości,którąmożnaokreślićmianem
Rzeczpospolitejjedenipół.Samowsobiestanowitobardzointeresującyprzypadekzdawania
egzaminuzuprawianiapolitykiprzezpolskieelity;dopewnegoczasuprzebiegałonpomyślnie,
wpewnymmomenciezaczęłobyćgorzej,ażwreszcieskończyłosięoblaniem.Powodytegobyły
różne,cobędęstarałsięwyjaśnićnakartachtejksiążki.
Przeznpolitykęnrozumiem,idączaArystotelesem,troskęodobrowspólne,atakimjestprzede
wszystkimistnieniewłasnegopaństwa.Niechodzimitujednakoadministrowanie,boPolacy
wlatach1815-1830stworzylisprawnąadministrację,którawjakimśstopniuutrzymałasię
dokońcaKrólestwajakoodrębnegobytupaństwowego,czyrządzeniewsytuacjinormalnego
biegusprawpublicznych,bozarównowokresieKsięstwaWarszawskiego,jakiKrólestwa
do1830r
.niemamysobiewieledozarzucenia,aległównieoumiejętnośćpodnoszenia,aconaj-
mniejzachowania,statusupublicznoprawnegopaństwawniesprzyjajacychokolicznościach,
atakżepodejmowaniadecyzjiwsytuacji,gdypojawiająsięzdarzenianadzwyczajne,astawką
stajesiędalszaegzystencjapaństwa.
PolitycypolscyokresuRzeczpospolitejjedenipółczęstozapominali,żedoichobowiązków
należałoprzekazanienastępcompaństwawstanieniegorszym,niżotrzymaliodpoprzedników,
awżadnymwypadkuniepowinnidoprowadzićdouszczupleniatego,cobyłoimpowierzone.Teniby
oczywisteprawdywcaleniebyłytakoczywistedlapolskichpolitykówwanalizowanymprzypadku.
Pewnegokomentarzawymagakońcowadata.Winnejswojejksiążceprzyjmowałemturok
1831,awięcdatęklęskiKrólestwaPolskiegowwojniezRosjąopełnąniepodległośćiprzyłą-
czenieziemlitewsko-ruskich
1
.Obecniesądzę,żedatętęnależałobyprzesunąćażdoroku1874,
cozwiązanejestzlikwidacjąurzędunamiestnikaKrólestwaPolskiegoipowołaniemwtomiejsce
1
L.Mażewski,Rzeczypospolitajedenipół.onarodzinach,istnieniuiupadkupaństwapolskiegowlatach1806-1831,
Warszawa2011.
7
