Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nSłowo”,19maja1926
MinisterSkrzyńskipostawiłsobiezapunkthonoruzbieranielau-
równaterenieLigiNarodów.Stądbyłpiewcąprotokoługenewskiego
1
,
stądnastępniesławiłnduchaLocarna”2.
Wokresieujarzmienianiemogliśmymiećpolitykównaszerszej
widowni,mieliśmyzatośpiewaków,aktorów,muzykówzbierających
lauryzagranicą,stądpowstałounasdziwnekryteriumdlaoceniania
działaczanaareniezagranicznej:zbieraoklaski,jestpopularny-jest
więctaki,jakiegonampotrzeba.
NiepopularnymbyłBismarck,zwłaszczawtymokresie,gdydoko-
nywałczynównajważniejszychdlaNiemiec.Niemógłbyćpopularny,
bomusiałmiećantagonistów.PanSkrzyńskijestpopularnyizalecają
goprzyjacielezewzględunatęjegopopularność,lecztapopularność
mogłabybyćtylkokryteriumjegowartości,gdybyzadaniemnaszego
ministrasprawzagranicznychbyłobyćorganemwpływuzagrani-
cynanas.Bardzobyćmoże,żetozadaniespełniłpanSkrzyński.
Powiedzieliśmy,żehrabiaSkrzyńskibyłministremklęskiniepo-
wodzeń.
NiepowodzeniemnaszymbyłoLocarno.Zasadąpaktulokarneń-
skiegojestrozróżnianiemiędzynarodowegoznaczeniagranicNiemiec
nawschodzieinazachodzieorazuzależnieniepomocymilitarnej
Francjiwraziewojnypolsko-niemieckiejoddecyzjiLigiNarodów.
Niebyłotonowością,żeAnglianiechciałagwarantowaćFrancjinic
więcejponadjejgranicezagrożonenapademniemieckimiodrzucała
obowiązekswejpomocywrazie,gdybyFrancjawystąpiławobronie
orężnejswychsprzymierzeńców.ZnającwyczerpanieFrancjiijejlęk
wobecprzewaginiemieckiej,byłempewny,żepomocFrancjijestrze-
cząułudną.Locarnowykazało,żeto,corozumiałydotychczastylko
wybitniejszeumysłypolityczne,stajesięoczywiste.Locarnowinno
1
Protokółwsprawiepokojowegoregulowaniasporówmiędzynarodowych,przyjęty
przezZgromadzenieOgólneLigiNarodów2października1924.Ustanawiałobowiąz-
kowyarbitrażidefinicjęagresora.UpadłzpowodubrakuratyfikacjiprzezWielką
Brytanię.
2
TraktatwLocarno-właśc.szeregumówmiędzynarodowychparafowanych16paź-
dziernika1925,zktórychnajważniejsza,paktreński,zawierałagwarancjegranic
niemiecko-francuskiejiniemiecko-belgijskiej.Traktatylokarneńskiewprowadziły
zróżnicowaniegranicniemieckichnanienaruszalne-zachodnieimożliwedorewi-
zji-wschodnie(zPolskąiCzechosłowacją).
32
