Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Nowewyzwaniaprofilaktyki
wawcze.Profilaktykaproblemówmłodzieżyjesttylkospecjalistycznymwspar-
ciemprocesuwychowaniawtychobszarach,gdziemożeontegopotrzebować.
Anomiajakopojęciesocjologiczne
Pojęcieanomiipojawiałosięwokresienowożytnymwfilozofiiprawaipolito-
logii,naprzykładnaokreśleniestanubezprawiawpaństwielubdlapodkreślenia
anarchicznejnaturypierwotnychorganizacjiprzedspołecznych.Jednakdopiero
EmilDurkheim(1958-1917),francuskifilozof,socjologipedagog,nadałmucha-
rakterzjawiskasocjologicznego,którerozpatrywałwkontekścieprzemiankultu-
rowychnowoczesnegospołeczeństwa(Durkheim,2006;Fabiś,2008).Wujęciu
Durkheimaanomiaspołecznatostanspołeczeństwa,kiedyjednostkinadużąska-
lęprzestająodróżniaćzachowaniadobreipoprawnespołecznieodzłych.Oznacza
standezorientacjiikryzysumoralnego.Durkheimudowadniał,żewpływaonana
zachowaniasamobójcze,wynikającezdezorientacjijednostekwgrupachspołecz-
nychpoddanychróżnejformiedezintegracji.Dowodził,żeanomiamazwiązek
zzanikaniemwnowoczesnychspołeczeństwiesocjotwórczejinormatywnejroli
religii.ReligiabyładlaDurheimawzorcowąinstytucjąspołeczną,czyliustalonym
zespołemspołecznychdziałańiidei.Pełnionawspołeczeństwietakiefunkcjejak:
inicjacjajednostkidożyciazbiorowego,integrowaniezbiorowości,kultywowanie
tradycjigrupowychorazpodtrzymywaniejednostkiwciężkichchwilach.Dlatego
tam,gdzieosłabłarolareligii,aniepojawiłysięjeszczenowenregulatory”życia
społecznego,pojawiasięchaoswynikającyzdezorientacjijednostek(Durkheim,
1990,za:Fabiś,2008).
PojęcieanomiipośmierciDurkheimarozwijałRobertK.Merton(2002).
Uznałon,żeanomięizachowaniaodbiegająceodnormpowodujeprzedewszyst-
kimrozbieżnośćmiędzyakceptowanymiwdanymspołeczeństwiewartościami,
anormamisłużącymidoichosiągania.Mertonwskazujedwagłówneelementy
strukturyspołecznejikulturowej.Pierwszyznichtocelekulturowe,czylikultu-
rowozdefiniowanezamierzeniaizainteresowania,któreprzybierająformęusank-
cjonowanychcelówdlaczłonkówspołeczeństwa.Tworząonehierarchięwartości
istanowiąpunktodniesieniadladążeńiaspiracjiżyciowych.Drugielementto
ustaloneobyczajowolubprawniesposobyosiąganiawspomnianychcelów.Ano-
miaoznaczasytuacjęrozminięciasiętychdwóchelementówstrukturyspołeczno-
-kulturowejtak,żeosiągnięciekulturowousankcjonowanegocelumożeunieza-
leżnićsięodzinstytucjonalizowanychdrógzmierzaniadoniego.
Doprzyczynwystępowaniazjawiska,rozumianegojakochaosnormatywny
społeczeństwa,zaliczasięwspółcześniegwałtowneprzemianyspołeczne(np.re-
wolucje,wojnydomowe),transformacjeustrojoweorazkryzysynaturyekono-
micznejigospodarczej.Zwracasięteżuwagę,żeobecniegłównymskładnikiem
anomiieuropejskiejjestponowoczesnanrewolucjakulturowa”(Fabiś,2008).
