Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
EdytaGałuszka
takczynią,jednaktradycyjnymodelupowszechnianiawynikówba-
dańjestuzupełnianyprzezinnekanałykomunikacji:cyfrowezbiory,
repozytoria,blogi,mikroblogiiserwisyspołecznościoweorazblogi
audio-podcasty(kanaływykorzystującedźwięk),iblogiwideo-vlogi
(kanaływykorzystująceobraz).Wspólnącechązachodzącychprocesów
jestotwartośćdostępu.
RuchOpenAccess
Początkirepozytoriówcyfrowychiichrozwójzwiązanesązru-
chemOpenAccess(OA),którymabardzodługąhistorię(sięgalat
sześćdziesiątychXXw.).PeterSuber,profesorfilozofiiNorthwestern
UniversitywEvanstonijednazkluczowychpostaciruchu,opraco-
wałkalendariumzdarzeńzwiązanychzOA.Zacząłondatowanieod
czasów,kiedywUSApowstawałytakiecentrainformacjiedukacyjnej
ibazydanych,jakERICczyMEDLINE(1966).W1971r.pojawiłasię
kolejnaznaczącainicjatywa-ProjektGutenbergautorstwaMichaela
Harta.Byłatopierwszaplatformaoferującadarmowydostępdopeł-
nychwersjipublikacjiksiążkowych.Wpaździerniku1990r.,kiedy
TimBerners-Lee,reprezentującyEuropeanOrganizationforNuclear
Research(CERN)wSzwajcarii,napisałstronęwebową,wymiana
informacjiwInternecienabrałatempa.Przezpierwszych10latist-
nieniasiecipowstałobardzowieleczasopismotwartych,repozytoriów,
naukowychbazdanych.Byłyonetworzonespontanicznieioddolnie
iniktniemiałświadomości,żesetkitychmałychinicjatywsązaląż-
kiemruchu,któryobejmiecałyświat,aktóryfunkcjonujedziśpod
nazwąOpenAccess1.
Otwartydostępbywaczęstoutożsamianyzbezpłatnądostępnością
cyfrowychwersjimateriałównaukowychwinternecie.Wpodstawo-
wychdefinicjachotwartegodostępupojęcietojestjednakrozumiane
znacznieszerzejiobejmujerównieżkwestiezwiązanezzasadami,na
jakichmateriałytesąudostępniane(odpowiednieuznanieprawautor-
skichicytowanie)(Niezgódkaiin.,2011).Istniejądwiepodstawowe
drogidootwartegodostępu:złota(publikowanieartykułówwotwar-
tych,recenzowanychczasopismachnaukowych)izielona(udostępnianie
materiałównaukowychwotwartychrepozytoriach,czylicyfrowych
1Pełnekalendariumdostępnejestpodadresem:http://www.earlham.edu/~peters/
fos/timeline.htm[dostęp:3.12.2016].
