Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZaryshistoriiliteraturysuahilidopoczątkówXXwieku
13
Opisująccywilizacjęsuahilibadaczezwyklewyróżniająkilkatypowychjej
cech,niezmiennychprzezwieki,takichjak:piśmienność,religiaislamu,merkan-
tylność,kulturamorska,miejskiikosmopolitycznystylżycia.Jednakzłożona
historiaformowaniasięspołecznościsuahilijskiejorazjejwieloetnicznepocho-
dzenieiwynikającyztegosynkretyzmkulturowysprawiają,żekwestiatożsamo-
ścitejgrupy,zarównowprzeszłości,jakiobecnie,wymykasięjednoznacznym
definicjom(Allen1993,Arens1975,Eastman1971,HortoniMiddleton2000,
Mazrui2007,Romańczukwtymtomie).Jednocześniebadaczezwracająuwagę
nawielośćtożsamości,któreSuahilijczycyprzyjmująwzależnościodusytuowa-
niawkontekściekulturowym.Zperspektywynajbardziejogólnejmożnaprzyjąć,
żenajistotniejszącechądystynktywnącałejspołecznościjestmacierzystyjęzyk
suahili(znieznacznymiróżnicamidialektalnymi).Takakonceptualizacjasuahi-
lijskiejtożsamościcharakteryzujejednakspojrzeniezzewnątrzniżzwewnątrz
społeczności,dlaktórejwyrazistszajestprzynależnośćdogrupyzwiązanejzmiej-
scempochodzenia(Mombasańczycy,Lamuańczycy,itd.)lubokreślonągenealo-
giczniejakowspólnymbarilubmlango‘klan’czywiększajednostkataifa,kabila
lubmji‘plemię,naród’8(Berg1968,HortoniMiddleton2000).Wielubada-
czyzwracateżuwagęnaproblemzsamymterminemMswahili‘Suahilijczyk’
(l.mn.Waswahili),który,wświetletego,copowiedzianowyżej,jestnietylko
małoadekwatny,alewróżnychswychodcieniachznaczeniowychnabrałspecy-
ficznychkonotacji,wtymnegatywnych(por.Prins1967,Arens1975,Horton
iMiddleton2000).Mimoto,onsuahilijskości”jakowyznacznikutożsamości
iczynnikuspajającymcałąspołecznośćmożnaniewątpliwiemówić,rozumiejąc
podtympojęciemsystemfilozoficzno-etycznyiszerokopojętąkulturę,awtym
literaturę.Suahilijczykmógłutożsamiaćsięprzedewszystkimzeswąlokalnąspo-
łecznością,aledziedzictwoliterackiewjęzykusuahilibyłozawszewspólnąwar-
tością,niezależnieodmiejscapowstaniadzieła.Kiedywswymnzłotymwieku”
Mombasastałasięgłównymośrodkiemliterackim,nadalczerpałazklasycznej
spuściznyLamu,wzorującsięnańnietylkowkwestiikanonówpoetyckich,ale
nawetwjęzyku,którydopuszczałdialektalizmykiamujakooznakęprofesjonali-
zmuwsztucepoetyckiej.Jeżelispołecznośćmówiącajęzykiemsuahiliidentyfi-
kowałasięjakowspólnota,tomożnauznać,żeliteraturabyłajednymzgłównych
jejwyznaczników,adziełaliterackiestanowiłypowszechneiniewątpliwieistotne
dobrozewzględunato,żesztukasłowawkulturzesuahilicieszysięzarów-
nowielkąestymą,jakiuwielbieniem.Jestteżważnymnośnikiemwartości.
8
Terminytemiałyznaczniewęższeznaczenieniżichpolskietłumaczenia;dośćwspomnieć,
żewmieścieMombasiewyróżnianodwanaścienplemion”.
