Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
I.
StrategiczneinormatywnepodstawystosunkówPolski
zeStanamiZjednoczonymiwobszarzepolityczno-wojskowym
elitpolitycznychzdecydowany,aczasemwręcz„ślepy”proamerykanizm2.Do-
pieropoważnebłędypopełnianenaareniemiędzynarodowejprzezposzczegól-
neadministracjeamerykańskieorazbrakpełnegoodwzajemnieniazestrony
USApozytywnychuczućczęściowostudziłyentuzjazmPolaków.
WokresieIwojnyświatowejpolskieosobistości,wtymIgnacyPaderewski
czyHenrykSienkiewicz,promowaływStanachZjednoczonychideęniepod-
ległejPolski.WtymczasieliczniAmerykaniepolskiegopochodzeniawalczyli
wEuropieoniepodległośćutraconejojczyzny.Spośródnichponad27tys.żoł-
nierzysłużyłowtzw.BłękitnejArmiigenerałaJózefaHallera3.Przyodrodze-
niupaństwowościpolskiejszczególnąrolęodegrałamerykańskiprezydent
WoodrowWilson(03.1913-03.1921).Whistorycznym,czternastopunkto-
wymorędziudoKongresuStanówZjednoczonych(UnitedStatesCongress)
z8stycznia1918rokuprzedstawiłonprogrampokojowydlapowojennych
Europyiświata.Wtrzynastympunkcietegoplanuopowiedziałsięzaodtwo-
rzeniemsuwerennejPolski,zdostępemdomorza.StanyZjednoczonebyły
równieżpierwszymmocarstwemświatowym,któreuznałopaństwowośćod-
tworzonejPolski,conastąpiło22stycznia1919roku.Zkolei2maja1919roku
państwanawiązałyofcjalnestosunkidyplomatyczne.WkładUSAwodbudowę
państwowościpolskiejpozostajegłębokozakorzenionywzbiorowejpamięci
Polakówiczęstoprzywoływanyjestpodczasbilateralnychspotkańdyploma-
tycznychróżnychszczebli4.
WtrakcieIIwojnyświatowejStanyZjednoczoneponowniestanęływobro-
nieEuropyprzedNiemcami,tymrazemprzedjeszczesilniejsząIIIRzeszą.
Popokonaniunazizmuzabrakłoimjednakdeterminacjidoprzeciwstawienia
sięSowietomiichkomunistycznymwpływomwEuropieŚrodkowo-Wschodniej
(CentralandEasternEurope-EŚW/CEE).Polska,wodróżnieniuodpaństw
bałtyckich,utrzymałaniepodległość,jednaktylkoformalnie,ponieważwprak-
tyceutraciłasuwerennośćnarzeczwschodniegosupermocarstwa.Wśród
Polakówispołeczeństwinnychpaństwregionupojawiłosięrozgoryczenie,że
mimowielkiegowysiłkuipoświęceniawtrakciewojny,pojejzakończeniunie
mogliliczyćnapomocZachodu,wtymStanówZjednoczonych.Czynnikistra-
tegiczne,wtymobawaprzedwybuchemtrzeciejwojnyświatowej,spowodowa-
ły,żeamerykańskieadministracjeFranklinaD.Roosevelta(03.1933-04.1945)
2
TadeuszKowalik,GeorgeBlazycaonshocktherapyandthethirdway,[w:]ReinventingPoland.
Economicandpoliticaltransformationandevolvingnationalidentity,MartinMyant,TerryCox(red.),
Routledge:London-NewYork2008,s.16.
3
AnnaPastorek,BłękitnaArmiaGenerałaJózefaHallera.Genezapowstaniaiwkładwwalkę
oniepodległośćPolski,s.4,https://www.wojsko-polskie.pl/u/cf/70/cf700bb2-608a-4d83-b5dd-5c-
1800c38ece/historia_wojskowosci2.pdf.
4
RemarksbyVicePresidentPenceandPresidentDudaofPolandinJointPressStatement|War-
saw,Poland,13February2019,https://www.whitehouse.gov/briefngs-statements/remarks-vice-
president-pence-president-duda-poland-joint-press-statement-warsaw-poland/.
