Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IrenaiCzesławaSzymańskiewnarodowychstrojachprzedwystępemwIzbieRzemieślniczej,Warszawa,około
1907
„IrenaczęstomówiłaoswojejrodziniezwarszawskiejStarówki,oswymrobotniczo-
rzemieślniczymrodowodzie.Ztychopowieścirodziłsięportretdumnych,samodzielnychludzi
owielkiejwrażliwościniepodległościowej.Wopowieściach,którewrazzemnąchłonęłyjejdzieci
–Agnieszka,KrzysztofiKasia–błąkałsięjakobińskiduchszewcaKilińskiego,Bohuszewiczówna
iWaryński,
Warszawianka1905
,StefanOkrzeja–współistnieliharmonijniezdymemprocesyjnym
kadzidełipokłonamicechowychsztandarów.Przeżyciaokupacyjneipowstańcze,pełnegrozy,
opowiadanezhumoremibezegzaltacjiprzykuwałyuwagę,jakświecepłonącewlichtarzach.
Opowiadałatowłaściwiesobie,jakbysamaszukaławłasnejdefinicji.Słuchaczbyłdopuszczony
dotajemnicy,obcowałzczymśintymnym,niedopowiedzianymdokońca”2.
Wroku1921otrzymujeabsolutoriumwSzkoleGłównejGospodarstwaWiejskiego.Wprawdziejej
powołaniemokażesięteatr,aleprzezcałeżyciebędzieodwoływałasiędoswoichdoświadczeń
przyrodniczychiwiedzyzdobytejwtejdziedzinie.Jakoosiemdziesięcioośmioletniakobietatak
otympowie:
„Najwięcejzawdzięczamjednakrolnictwu.[…]Bojazcharakteruiupodobaniajestemrolnik.
Szkołarolniczaumożliwiłamizrozumieniewieluspraw,takżedotyczącychteatru,naprzykład
dyscyplinypracy.Teatrtrzebatraktowaćjakopewnącałość.Najpierwnależyułożyćscenariusz,
apotemsięgotrzymać.Taksamojestzziemią:jeśliwodpowiednimczasieniezaorzesz,apotem
niezasiejesz,todiabliwezmącałyplon.Pracaniejestmoimkaprysem.Jestkoniecznaima
konkretnąwartość”3.
Apięćlatpóźniej–wroku1994–razjeszczewrócidotegotematu:
„Szkołateatralnaniedałamitylewiedzyoteatrze,coszkołarolnicza.Pamiętamdodzisiaj,jak
wzięłampługdoręki,jakodrzuciłampierwsząskibęipoczułamzapachświeżejziemi.Tojest
świętość.Czujesięciężkąrobotęiodpowiedzialność,żegdywporęnierozpalisięogniska,
tozmarznąkwiaty.Ijastworzyłamteatr«gospodarstwawiejskiego».Takąrodzinę,którajest
odpowiedzialnazato,cozasieje,cozbierze,cozaorze”4.
ZarabianażycielekcjamiprzyrodywszkołachprywatnychiuczęszczadoWarszawskiejSzkoły
Dramatycznej,zorganizowanejnanowychzasadachw1916przezJanaLorentowicza
iprowadzonejprzezeńdoroku1921.NastępniestudiujeaktorstwonaOddzialeDramatycznym
przyPaństwowymKonserwatoriumMuzycznymwWarszawie,najpierwpodkierownictwem
StanisławyWysockiej,apotemAleksandraZelwerowicza,zktóregorąkotrzymujewroku1927
dyplomaktorski5.Debiutujenascenie21kwietnia1922rokupodpseudonimem„Wysocka”,pod
którymwystępujejedenaścielat.Swojestudiawspominapolatach:
„GdybyłamwszkoleZelwerowicza,wtejszkole,któraistniaławramachKonserwatorium
Warszawskiego,wówczasjednocześniedziałałInstytutReduty.Niebyłszkołąwścisłymznaczeniu
tegosłowa.Tamnieuczonozawoduaktorajakopewnegorodzajurzemiosła.PracawReducie
polegałanawtajemniczeniu,naprzeprowadzaniubadań,robieniuprojektów,nawspółtworzeniu
ideitegoteatru.Wnaszejszkolebyłoniecoinaczej.Dużynaciskpołożonybyłnastronę
techniczną.Niemówiłosięzbytwieleotym,cosiędziejewnaszymwnętrzu.Zelwerowicz
powiedziałkiedyśdojednegoznaszychkolegów:«Mnienicnieobchodzi,copanczuje.Niechpan
