Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
mapachleksykalnychregionalnychatlasówjęzykowych[zob.AJPP,AJK,Śl,
Maz,Wkp,Kiel],monograficznychopracowańsłownictwanależącegodo
jednegodziałukulturymaterialnej[np.Symoni-Sułkowska1972;BasaraA.,
BasaraJ.,1992]orazwMałymatlasiegwarpolskich[MAGP],gdziebardzo
częstotasamanazwawystępujewróżnychpostaciachmorfologicznych.
Wpracachopieraj¹cychsiênamaterialegwarowymniezwracano
nale¿ytejuwaginaformaln¹zbie¿noњænazwњrodkówczynnoњciz
nazwamiosobowychwykonawcówczynnoњci,nazwamiczynnoњci,czyte¿
nazwamimiejsc,coprzyanaliziemateria³ugwarowego,zachowuj¹cego
formacjehistoryczne,mo¿erzuciænoweњwiat³onaprzyczynytakiegostanu.
Naogó³autorzynierejestrowaliró¿nejinterpretacjisemantycznejtegotypu
derywatów,czasamisygnalizowalijedyniebliskoњædanejformacjiz
jednostkaminale¿¹cymidoopozycyjnejkategorii[zob.np.Malec1976,s.
60].Zazwyczajjednoznacznieokreњlaliichprzynale¿noњækategorialn¹,
kieruj¹csiêparafrazamipochodz¹cymiodinformatorów,st¹dte¿np.jako
narzêdziazosta³ypotraktowanederywaty:
klapak
.butbezzapiêtka’,
jid³o
.jedzenie’[Dejna1989,s.25,29],
kowad³o
,
siod³o
[Habrajska1989,s.93,
103],
bulajka
.zbiorniknanaftêwlampienaftowej’,
cukiernica.
naczyniena
cukier’,
solnica
.solniczka’,
spowiednica
.konfesjona³’[Górnowicz1967,s.31,
49],
które
mog¹
byæ
równie¿
zinter-
pretowanejakonazwymiejsc,obiektówczynnoњciczyichwykonawców.
Różnorodnośćprzyjętychmetodklasyfikacjiisystematyzacjiderywatów
zaliczanychdonazwoznaczeniuinstrumentalnym,występującychwgwarach,
azwłaszczapomijanieważnychcechzwiązanychzichpojemnościąsemantycz-
ną,decydującąoprzynależnościkategorialnej,stałosięprzyczynązaintereso-
wanianazwamiśrodkówczynności.
Głównymcelemanalizysłowotwórczejformacjioleksykalnymznaczeniu
środkaczynności,funkcjonującychwgwarach,jestdotarciedoderywatów
należącychdosłowotwórczejkategoriinazwśrodkówczynności,którapod
względemznaczeniowymjestwewnętrzniezróżnicowanaiobejmuje:1)nazwy
narzędzi,2)nazwymateriałóworaz3)nazwysubstancji.Istotnymzadaniemjest
wskazanieformacjijednoznaczniewyznaczającychtękategorię,należącychdo
jejcentrumsemantycznegooraztych,któretracąostrośćkategorialną,znajdując
sięnajejperyferiachimogąwchodzićwzakresinnychkategorii.Wtymcelu
poddanoanalizieobszernyzbiórformacjiorealnymznaczeniuśrodkaczynno-
ści.Poprzezwskazaniewykładnikówformalnych,tworzącychnazwynależące
dotejklasyrzeczownikówiwykryciemechanizmówderywacyjnych,które
doprowadziłydoichpowstania,określasięichprzynależnośćdokategorii
słowotwórczych.Takisposóbdotarciadoderywatów,zaliczanychdosłowo-
twórczejkategoriinazwśrodkówczynności,wzamierzeniachma–wmiarę
