Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
RyszardKulik
nurtpsychologiiwniewielkimstopniuodpowiadanatepytaniaidylematy
(Fisher,2013).
Byćmożewspółczesnapsychologiajestczęściąproblemu,którypróbuje
rozwiązać(Roszak,1995).Wciążwniewystarczającymstopniuprzywołujeona
kontekstśrodowiskanaturalnegodowyjaśnianiaróżnorodnychludzkichzacho-
wań(Scull,2008).Ciąglejeszczetraktujemyczłowieka,jakbybyłzawieszony
gdzieśwpróżni,zajmujemysięoderwanymimechanizmamiizjawiskami,nie
dostrzegając,jakimajązwiązekzplanetą,naktórejżyjemy.Skutkujetowzmac
-
nianiemprzekonania,żeczłowiekoddzieliłsięodnaturyinieźlesobiebezniej
radzi(Kulik,2014).Akonsekwencjątakiegoprzekonaniamożebyćpostępująca
degradacjaśrodowiskanaturalnego,któretraktujemyzobojętnościąiniefra-
sobliwością(Rippleiin.,2017).
1.1.Dojrzewaniepsychologiidoekologicznego
paradygmatu
Psychologiajakonaukarozwijasięodniemal150lat.Natenprocesmożna
spojrzećjakna„poszerzaniekontekstu”
,cooznaczastopniowewłączanie
wobszarzainteresowaniapsychologiiaspektówtraktowanychpoczątkowojako
zewnętrzne,nieistotnelubdalekieodtego,cojestwcentrumzainteresowania-
psychikiizachowaniaczłowieka.
Pierwotniepsychologianaukowazajmowałasięgłównieopisemibadaniem
dośćprostychreakcjiczłowiekanadziałającebodźce.Takimireakcjamibyły
np.wrażenia(barwy,dźwięki,zapachy,smaki),któretraktowanojak„atomy
psychiczne”
.Upodłożategopodejściależałozałożenie,żezprostychelementów
(wrażeń)tworząsięzłożonecałościpsychiczne,strukturyrozumianepodobnie
dostrukturatomówchemicznych(Tomaszewski,1998).
Kolejnymetapembyłrównoległyrozwójpsychologiigłębiorazbeha-
wioryzmu.Psychoanalizawłączyławobszarzainteresowaniazjawiska
nieświadomeorazkontekstdoświadczeńwczesnodziecięcych.Coprawda
aparatpsychicznyczłowiekaskładałsięzpewnychstałych,wyodrębnionych
elementów,np.id,egoisuperego,mimotocałośćbyłarozpatrywanawspo-
sóbdynamiczny.Zachowanieczłowiekastanowiłomanifestacjęistniejących
napięćmiędzyposzczególnymiskładnikamipsychiki.Tezaśwynikały
zindywidualnychdoświadczeńżyciowychdziecka,którewrelacjizeswoimi
