Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dynamicznymzmianomwczasie,wzależnościodsubiektywnejocenystawianychżądań,po-
strzeganejobawyinapięciaorazzmianwzakresiepobudzeniafizjologicznego(Weinberg
iGould,2007).
Wceluwłaściwegozrozumieniazależnościpomiędzystanamiemocjonalnymiapozio-
memsportowympodczasrywalizacjipodejmowanesąbadaniauwzględniająceróżnorodność
emocji.Pomiarlękuuznanegozanajbardziejcharakterystycznąemocjęsportowądoprowadził
dosformułowaniawieluhipoteziteorii.Wbadaniachprzedewszystkimpodkreślanokoniecz-
nośćanalizykonstruktówprzystosowanychdowarunkówrywalizacjisportowej,zwłaszcza
wprzypadkulęku(Czajkowski,2000;Martens,1977;Martens,VealeyiBurton,1990).War-
gumentacjachwskazywanosięnaróżnorodnośćsytuacji,wktórychpojawiasięlękorazna
specyfikędziałalnościsportowej.PrzykładowoMartens(1977)zauważył,żeczłowiekmoże
zachowywaćsięodmienniewtrakcieegzaminunauczelni,występupublicznegoizawodów
sportowych.Mająctonauwadze,zaproponowałterminlękuwspółzawodnictwasportowego
(competitiveanxiety)jakospecyficznejemocjipojawiającejsięwwynikuobawyprzedpodję-
ciemrywalizacji.Dopomiarutegolękuzaproponowałdwiemetody,którestałysięjednymi
znajczęściejstosowanychmetodpsychologicznychwśródsportowców-SportCompetition
AnxietyTest(SCAT)dobadaniacechylękuorazCompetitiveStateAnxietyInventory(CSAI)
dobadaniastanulękuwystępującegowrywalizacjisportowej(Martens,Burtoniin.,1990).
Skaladobadaniacechylękuwsporcie
SportCompetitionAnxietyTest(SCAT)służydobadaniacechylękuwspółzawodnictwa
sportowego(Martens,1977;Martens,Burtoniin.,1990).Składasięz15zdań,któreopisują,
cozawodnikmożeodczuwaćizjakączęstotliwością(rzadko,czasamilubczęsto)podczasry-
walizacjisportowej.Zdaniaznumerem:1,4,7,10,13sąpytaniamibuforowymi,zapozostałe
pytaniaosobaotrzymuje1,2lub3punkty,ztym,żewpytaniu6i11skalajestodwrócona.Po
zsumowaniuwszystkichpunktówzawodnikuzyskujepunktacjęod10do30,gdziewyższy
wynikoznaczawyższypoziomcechylęku.Skalatajestkrótkaiłatwawużyciu,niestanowi
więcwiększegoobciążeniaczasowegodlawypełniającegojąsportowca.Wpolskichbadaniach
byławykorzystanamiędzyinnymiwlatach2013-2015wdużejgrupiepływakówiratowników
wodnych(KosińskiiKosiński,2016),atakżeuuczestnikówMistrzostwPolskiJuniorów
wpływaniuwlatach2014-2016(Kosiński,2016).
Przybadaniubadmintonistów(Borek-Chudek,2007)skaladobadaniacechylękuSCAT
zostałaprzetłumaczonanajęzykpolskidwuetapowo,wedługprocedurytłumaczeniagrupo-
wegoitłumaczeniaodwrotnego(Brzeziński,2003).Tłumaczeniadokonywalistudenciangli-
styki,awyborunajlepszychtwierdzeńdopasowanychdosytuacjisportowej-zawodnicyupra-
wiającybadminton.Biorącpoduwagęwybranądyscyplinęsportową,słownictwowystępujące
wtejwersjipolskiejadaptacjizostałodopasowanedospecyfikibadmintona.Przykładowobad-
mintoniści,którzybiorąudziałwbezpośrednichpojedynkachzprzeciwnikiem,mówili
oswoimstarcie„mecz,spotkanie,pojedynek,walka”wodróżnieniuodnp.lekkoatletów,któ-
rzywtejsytuacjiużywalibysłów:„bieg,skok,rzut”,narciarzyalpejskich,uktórychwystępuje
„bieglubzjazd”lubłyżwiarzyfigurowychczygimnastyczek,którzybędąmówilioswoich
„występach”.
7
