Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Problematykabadawczawstudiachnadgranicamiipograniczami
21
kispołeczneirelacjesąsiedzkienapograniczach.Badaniadotyczącewybranych
przeznasparmiastpodejmująpodobnetypyanaliz.Ponadtoznajdziemytutaj
studiaopisującecałeobszarypograniczapolsko-niemieckiego(Osękowski,Szcze-
góła1999)lubpolsko-czeskiego(Dębicki2010),copozwalanamnauchwycenie
szerszegokontekstu,wktórymfunkcjonująSłubiceiFrankfurtnadOdrąoraz
CieszyniCzeskiCieszyn.
1.3.1.Konteksthistoryczny
Wprzypadkubadaniamiastpodzielonychhistoriajesttraktowanajakoczynnik
pozwalającywyjaśnićizrozumiećteraźniejszeprocesyorazumiejscowićtespecy-
ficzneorganizmymiejskiewszerszymkontekścieprzestrzennymitemporalnym:
Pamięćoprzeszłości-naprzykładoprzesiedleniachpopulacji,konkurujących
ideologiach,przeszłychporządkachprzestrzennych-odgrywaważnąrolęwkon-
struowaniugraniciwyznaczasposobybudowaniatożsamościorazocenyteraźniej-
szościwkontekściezmiangranicy(Pfoser2020:2).
ZaistotnącezurędlapograniczyEuropyŚrodkowo-Wschodniejmożnauznać
otwarciegranicywlatach1972-1980dlaruchubezwizowegoibezpaszportowego,
coznalazłowyrazwlicznychpublikacjachdotyczącychpograniczapolsko-nie-
mieckiego(Kwilecki1972a,1972b,1973a,1973b;Kochanowski2001;Szczegó-
ła1992).Rekonstrukcjęhistorycznąodchwilipodziałudoroku1995odnaleźć
możnatakżewpublikacjipoświęconejtrzemmiastompodzielonymnapolsko-
-niemieckiejgranicy,wtymSłubicomiFrankfurtowinadOdrą(Jajeśniak-Quast,
Stokłosa2000).Książkaopartajestnabogatymmaterialearchiwalnymiukazuje
kolejneetapybudowaniarelacjitransgranicznychwzakresiewspółpracykomu-
nalnej,edukacji,kulturyczyroliKościołówwprocesiepojednania.
WprzypadkuCieszynaiCzeskiegoCieszynaniewielejestanalizdotyczą-
cychkontaktówpolsko-czeskich,któreopowiadałybyookresiepopodzialemia-
sta(1920),aprzedlatamidziewięćdziesiątymi.Jeślisiępojawiają,tomająraczej
charakterfaktograficzny,prezentującynaliniiczasuzmianywrelacjachmiędzy
miastamiiwfunkcjonowaniugranicy(Zenderowski,Krycki2014;Rusek2011)
lubwzmiankowy,nawiązującym.in.dohandluprzygranicznegowlatachsiedem-
dziesiątych(Kowalczyk,Nawrocki1999).Wprzypadkutejparyhistoriaczęściej
opisywanajestwkontekściesamegopodziałuijegopolitycznych,społeczno-kul-
turowychiekonomicznychkonsekwencji.PrzykłademmogąbyćanalizyRado-
sławaZenderowskiego,którynakreślaokolicznościpodziałuorazpolityczne,
społeczno-kulturalneiekonomicznejegokonsekwencje(Zenderowski2002a),
atakżespecyfikęCieszynaiCzeskiegoCieszynajakonśrodkowoeuropejskiego
miejscapamięci”(Zenderowski2011),zniedokońcaprzepracowanąhistorią,
gdzieścierająsiępamięćnarodowaiponadnarodowa.Istotnymwątkiemjesttutaj
takżewielokulturowość,którabywaprzypisywanaCieszynowizewzględunajego
historięiwktórejdostrzegasiępotencjałmiasta:
