Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tywykorzeniająsięwtokumodernizacjispołecznych.Idealizacjętradycji,towarzyszącą
paradoksalnieokresowijejjednoczesnegorozkładuwświadomościkolektywnej,przeciw-
stawiaSzackisytuacjitrwałegoumiejscowieniagrupykulturowejwewłasnymłożysku
iprzytaczaspektakularnysądRaymondaArona–„społeczeństwatradycyjnenieznają
tradycjonalizmu”
33
.
Wtensposób,choćprzedmiotemmojejanalizyniejestobecnośćtrady-
cyjnychelementówobrzędowychwpraktykachwspółczesnegospołeczeń-
stwaserbskiego,otrzymujemypropozycjęwyjaśnieniaproblemówzwiązanych
zidealizacjątradycjipogańskiejwczasieprzyjmowaniachrześcijaństwaoraz
doprowadzeniedorepoganizacjijakowynikuniedokończonegoprocesurozkła-
dukolektywnejświadomościspołeczeństwaprzedchrześcijańskiego.Potwierdza
sięjednocześniekoniecznośćczasowegoograniczeniapojęciatradycyjny
dlapozostającegowsferzemoichzainteresowańobrzędu,ajakojegogórną
granicęprzyjęciawłaśnierozkładutradycjiwświadomościkolektywnej.
Dlaprzebieguponiższychbadańistotnajesttakżejeszczejednacechakultu-
rytradycyjnej(wsensie:ludowej),amianowiciejejetnocentryzm,rozumiany
jakosilnezaabsorbowaniekwestiąpodziałunagrupęswojąinagrupyobce
34
.
JakpodkreślaAlinaCała:
Jesttopostawasprzyjającaujednoliceniuobyczajów,aprzejawiającasięwdychotomicznym
podzialeświatanato,cojest„swoje”i„obce”.Jestonaważnymskładnikiemoświecie
iosobie,gdyżświadomośćwłasnegoistnieniaiodrębnościwłasnejgrupyzdobyćmożna
tylkowzetknięciusięztym,coniejestpodmiotem,cojestinne
35
.
Stądistotnedlamoichbadańłączeniepojęcia„obcego”z„niebezpiecznym”;
swoisteuświęcenie„obcego”,nadaniemudualistycznychcechsacrum.Ten
ambiwalentnystosunekdoobcychmasweźródłowtradycyjnymświatopoglą-
dzie,którycałąrzeczywistośćpostrzegawkategoriachreligijnych.
Rozpadserbskiejtradycyjnejrodziny,rozpoczętywpołowieXIXwieku
wejściemwżyciePrawacywilnego(Грађанскизаконик),ostateczniezakoń-
czyłsięwięcstolatpóźniej,kiedyzanikłypierwotnezałożeniawyobrażeń
magiczno-religijnych.Wtymczasieodmiennieprzedstawiałosięserbskietery-
toriumpolityczne,narodowe,językoweietnograficzne
36
,coutrudniasprecyzo-
wanieterminuserbski„српски”:„наначинСрба;својственСрбима,као
___
___
___
___
___
___
_
33
L.Miodyński,Powrotyznaczeń.Aktualizacjetradycjikulturowychwliteraturzemacedońskiej
po1945roku,Katowice1999,s.9-10.
34
J.Wiatr,Naródirasawświadomościspołecznej,Warszawa1962,s.82,cyt.za:A.Cała,Swój-
-obcywkulturzeludowej,„EtnografiaPolska”XXVI,z.1,1982,s.204.
35
Ibidem.
36
OanalogicznymproblemiewodniesieniudoludoznawstwapolskiegopiszeJanStanisławBy-
strońweWstępiedoludoznawstwapolskiego,Lwów1926.
15
