Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Byzrozumiećtenmechanizm,trzebaabyśmyprzedewszystkim
wiedzieli,comamynamyśli,gdymówimyipiszemyowolności.
Wypadanamzatemodróżnićwolnośćprzyrodzonączłowiekowi
znaturyodwolnościpolitycznej,którąujawniamyfunkcjonując
wspołecznościachzinstytucjonalizowanychizhierarchizowanych,
np.wpaństwie.Tenobszarwolnościmożnaskuteczniezmniejszać,
praktyczniedowyeliminowaniagowogóle.MinionywiekXXdostar-
czyłażnadtoprzykładówobozówpracy,gułagów,obozówkoncen-
tracyjnychitd.Poddanyichrygoromwięzieńbyłpozbawionyswej
wolnościpolitycznejcałkowicie,aleniektórych—poprzezodmowę
człowieczeństwa—próbowanoteżpozbawićwolnościprzyrodzonej,
należnejczłowiekowijakoczłowiekowi.Odmawianoczłowieczeń-
stwa,azatemiwolności,zewzględunarasęlubzewzględunakla-
sę,doktórychuwięzionymiałnieszczęścienależeć,albodoktórej
goprzypisano.Obecnietązasadądzielącąpróbujesięuczynićpłeć.
Wolnościąjakoprzysługującączłowiekowiznaturyniebędziemy
siętuzajmować,bosprawyniezaszłypókicotakdaleko,abyśmy
posądzalirazwiedkę,szczególnietutejszą,odybanienanaszeczło-
wieczeństwo.Odrazujednakmusimyzaznaczyć,żedokonanyprzez
naspodziałwolnościmacharakterumowny.Wolnośćjestjedna.Jej
ograniczenienajednymzobszarówfunkcjonowaniazawszepowo-
dujeszkodydotycząceinnych,awkonsekwencjiwadliwymczyni
korzystaniezwolnościwogóle.Dodajmy,żewspółcześnieingerencja
wsferęwolnościludzkiejnieodbywasięjużpoprzezpenalizowanie
Dodchyleńideologicznych”,jaktobyłowniedawnejjeszczeprze-
szłości—choćoczywiścieidziśjesteśmyświadkamizaszczuwania
ludzizpowoduichpoglądów,opiniiiwypowiedzi,anawetmyśli
(casusdraRatajczaka)—leczgłówniezapośrednictwempolityki
fiskalnej,któraskuteczniejibezboleśnie—dopewnegomomentu
przynajmniej—zmienialudziwniewolników.
Niepodobnazatempozbawićczłowiekawolnościwsensieon-
tycznym,bo—jakwspomnieliśmy—trzebabygopozbawićczło-
12
