Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wstaniepobieraćpodatków[115].
Wydarzenialat1906–1907wTeheranierozgrywałysięwcieniu
wielkiejgryoIranmiędzyRosjąaWielkąBrytanią.Działania
dyplomatówbrytyjskichwzwiązkuzruchemkonstytucyjnym
umocniływpływyiprestiżWielkiejBrytanii.Wnastępstwie
wypadkóww1906r.iroliwnichswojegoposelstwa,Brytyjczycy
uzyskalitaktycznąprzewagęnadRosją.Petersburgjeszcze
wpaździerniku1906r.popierałnastępcętronu,którybył
przeciwnikiemreformorazkonstytucji.Dyplomacjarosyjska
wychodziłazzałożenia,iżwprzypadkuprzegranejruchu
konstytucyjnegoRosjauzyskamożliwośćsamodzielnego
kontrolowaniacałegoIranuiwyeliminujezgryBrytyjczyków.
Tymczasemwypadkipotoczyłysięinaczej.Ruchzwolenników
zmianokazałsiębardzosilny,aposelstwobrytyjskieznalazłosię
wprzełomowymmomenciewcentrumwydarzeń.Wobec
zaznaczającejsięprzewagiugrupowańoptującychzareformami,
RosjamusiałazmienićfrontipodjąćwspółpracęzWielkąBrytanią
wsprawiezadłużeniaIranu[116].
NowywładcaMohammadAliSzahpowziąłplandokonania
zamachustanuizawieszeniakonstytucji,alewgrudniu1907
zrezygnowałzniegoipodjąłnegocjacjezparlamentem.Kiedy
jednaknieprzyniosłyonespodziewanychrezultatów,zdecydował
sięnarozwiązaniesiłowe.23czerwca1908r.umocnionaBrygada
KozackazamknęłaMadżles,aszachzawiesiłkonstytucję.Doszło
dostarćnaulicachperskichmiastmiędzywojskamirządowymi
azwolennikamikonstytucji.WsamymTeheraniezginęło,według
danychbrytyjskich,około250osób.Niebezznaczeniadlarozwoju
wypadkówbyłynoweuwarunkowaniamiędzynarodowe.Irancoraz
bardziejtraciłsuwerenność.31sierpnia1906r.RosjaiAnglia
podpisaływPetersburgukonwencję,którawyznaczyłastrefy
wpływówobydwupaństwwIranie.Północnaczęśćkraju
zTebrizem,TeheranemiMeszhedemzostałauznanazastrefę
wpływówrosyjskich,podczasgdypołudniowo-wschodnia
–brytyjskich.Podpisaniekonwencjiobnażyłoprawdziweintencje
wielkichmocarstw,którymbardziejchodziłoozabezpieczenie
