Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Pochodzeniejęzykapolskiego
21
iceltyckie,napółnocy–językigermańskie,anapołudniu–najpierwjęzykhe-
tycki,apotemgreckiimacedoński.Dialekty,którewyodrębniłysiępóźniej,
nosząnazwęcentralnych;zdialektówtychformowałysięnastępującegrupy
języków:nawschodzie–indoirańskie,nazachodzie–albańskie,napółnocy–
bałtosłowiańskie,napołudniu–tracko-ormiańskie.
Zakoniecokresuwyodrębnianiasiędialektówindoeuropejskichuznajesię
moment,gdypowstająntrzywyraźnieodrębnejęzykiindoeuropejskie:staroin-
dyjski,hetyckiigrecki”(Bednarczuk1986:37).Najszybciejrozwinąłsiępo-
chodzącyzpraanatolijskiegojęzykhetycki–ojegozaawansowanymrozwoju
świadczązabytkitegojęzykapochodzącezXVIIIw.p.n.e.
Wyodrębnieniesiępierwszychjęzykówjestuznawanezapoczątekfor-
mowaniasięrodzinjęzykówindoeuropejskich.Wichskładwchodziłypraję-
zyki,któredałypoczątekwspółczesnymrodzinomjęzykówindoeuropej-
skich.Rozwójrodzinjęzykówindoeuropejskich–podobniejakwewcześniej-
szychetapach–przebiegałwróżnymtempie.
1.3.Językisatemoweikentumowe
Zmianą,któraobjęłajedyniecentralnedialektypraindeuropejskie,byłapa-
latalizacjapraindoeuropejska.Byłtoprocesprzekształcaniasięspółgłosekk),g)
współgłoskis,z(szerzejotymzob.częśćIII.1:1).Jednymzwyrazów,wktó-
rychdoszłodopalatalizacjipie.,jestliczebniksto,któregoodpowiednikiem
wjęzykuawestyjskim
3jestwyrazsatem.Wyraztenstałsiępodstawądostwo-
rzeniainnejnazwygrupyjęzyków,którepowstaływwynikurozwojupraidoeu-
ropejskichdialektówcentralnych–nazywasięjebowiemtakżejęzykamisate-
mowymi.Wdialektachperyferyjnychniedoszłodopalatalizacji,ponieważ
zmianataniedotarładogranicterytoriówzajmowanychprzezludymówiące
tymidialektami.Języki,którepowstaływwynikurozwojudialektówperyferyj-
nych,nosząnazwęjęzykówkentumowych.Podstawądoutworzeniatejnazwy
byłodawnebrzmieniełac.liczebnika‘sto’centum[czyt.kentum].
/
Terminów‘językpraindoeuropejski’,‘językprasłowiański’używasięwjęzy-
koznawstwienaokreślenieepokiprzedpiśmiennejwhistoriidanegojęzyka.
Brakźródełpisanychpowoduje,żejestonodtwarzanywyłącznienapodstawie
rekonstrukcji,aformydanegojęzykasązawszehipotetycznymzapisem,konwencjonalnie
oznaczanymgwiazdką.Wartopamiętać,żeobaprajęzykimiałycharakterzbliżonydo
współczesnychnarzeczyludówpierwotnych,aniedoliterackichjęzykówwysokorozwi-
niętychspołeczności,takichjaknp.polski,czeski,angielski,niemiecki.
3Językawestyjskitojęzyknależącydodialektówindoirańskich(rodzinairańska).
