Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
terytorialną,językową,kulturową,niekiedyrównieżreligijną,
atakżewięzipolityczneigospodarcze.Rozmaitekombinacje
wymienionychcechistotniezwykłytowarzyszyćwspólnotom
uważanymzanarodowe,jednakformułowanienatejpodstawie
ogólnychdefinicjiwiążesięzzasadniczątrudnością-jakbo-
wiemzauważyłMarekWaldenberg(skądinądzwolennikpodej-
ściaobiektywistycznego),pragnącokreślićcechykonstytutywne
naroduwoparciuoznaneprzypadki,należałobyjużzawczasu
wiedzieć,którewspólnotysąnarodami4.Definicjeopierającesię
zbytkonsekwentnienaczynnikachzewnętrznychpopełniająza-
temgrzechpetitioprincipii-tymczasemapolitycznabezintere-
sownośćowejwstępniezakładanejwiedzyczęstobudziuzasad-
nionewątpliwości.Świadomośćideologicznychuwikłań,atakże
brutalnychpraktyk,nierzadkolegitymizowanychprzezdefinicje
aspirującedonaukowości,sprawia,żesamaideazewnętrznego
etykietowaniawspólnotiwyznaczaniaimgranicprzeznnieza-
leżnychekspertów”bywatraktowanapodejrzliwie.
Podobneuwikłanianiesązresztąwyłącznymkłopotem
obiektywistów.Prekursorskiwobecwieludwudziestowiecz-
nychkoncepcjitekstErnestaRenana,wktórymnaródokreślo-
nyzostałjakowytwórzbiorowejświadomości,niezależnyod
zewnętrznychczynnikówwrodzajurasy,językaczyterytorium,
niebyłwroku1882wypowiedziąpolitycznieneutralną.Definiu-
jącnaródjakowspólnotęspajanąnpragnieniemkontynuowania
wspólnegożycia”5,Renanzabierałrównocześniegłoswsprawie
bieżącej:podejmowałkwestięprzynależnościAlzacjiiLotaryn-
gii,utraconychprzezFrancjędwanaścielatwcześniejnarzecz
Niemiec.ZwolennicytezyoniemieckiejtożsamościAlzatczy-
kówpodkreślali,żeludnośćspornychobszarówposługujesię
dialektamijęzykaniemieckiego.Polemizujączideąustalania
czyjejkolwiekprzynależnościnarodowejnapodstawietegoro-
dzajuinformacji,Renanodwoływałsiędoideisuwerennego
4M.Waldenberg,NarodyzależneimniejszościnarodowewEuropie
Środkowo-Wschodniej.Dziejekonfliktówiidei,Warszawa2000,s.21-22.
5E.Renan,Cotojestnaród?,tłum.M.Warchala,nResPublicaNowa”
2005,nr1,s.143.
19
