Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
nychztransgranicznycmprzepływemnietylkosamychusług,alerównieżosób
orazkapitału.
Rozważaniawpierwszymrozdzialepracyzamykaprezentacjanajważniej-
szychmiędzynarodowychregulacjiprawnychodnoszącychsiędowymianyusług.
Regulacjetebyłyzjednejstronyważnymimpulsemdorozwojuhandluusługami,
zdrugiejzaśzrodziłypotrzebębardziejprecyzyjnegopomiarutejwymiany,
wszczególnościwprzekrojuposzczególnychmodelihandluokreślonychprzez
GATS.
1020Usługijakoprzedmiotmiędzynarodowejwymiany
handlowej
Usługiprzezbardzodługiczaspozostawałypozaobszaremzainteresowań
naukekonomicznychlub–wnajlepszymprzypadku–najegoobrzeżu.Wyni-
kałotoprzedewszystkimzniematerialnegocharakteruusług(aściśleujmując
–niematerialnegocharakteruefektówdziałalnościgospodarczejstanowiącej
produkcjęusługi)orazugruntowanegowteoriiekonomiiodczasówA.Smitha
przekonania,żestanowiąonedziałalnośćnieprodukcyjną1.Tymczasemekonomia
powstałairozwijałasięprzezwiekijakodziedzinawiedzykoncentrującasięna
analiziematerialnychefektówprocesuprodukcji(Bywalec2001,Rogoziński
2002).Przełomemwpodejściuekonomistówdoocenyianalizymiejscausług
wprocesiegospodarowaniaokazałasięsformułowanawlatach30.i40.XXw.
teoriatrzechsektorów,którejtwórcamisąA.B.G.Fisher(1935),C.Clark(1940)
orazJ.Fourastié(1949).Podstawowątezątejteoriijestkoncepcjaozmieniającej
sięroliposzczególnychsektorówwhistorycznieujmowanymprocesierozwoju
gospodarek,wktórympofaziedominacjirolnictwaiprzemysłunadchodzitrzecia
faza,charakteryzującasiędominacjąsektorausług2.
1Wprocesietworzeniabogactwa,zdaniemA.Smitha,uczestniczywyłączniepracaproduk-
cyjna,czylitaka,któradajeefektrzeczowy.Wtymujęciuusługi–niedającetakiegorezultatu,nie-
wytwarzającewartości–stanowiąpracęnieprodukcyjną,którajestbezużyteczna.Jedyniehandel
itransportniezostaływyłączoneprzezA.Smithazprocesutworzeniabogactwakraju;postrzegał
jejakokolejnefazycykluprodukcji,nadającimtymsamymcharakterrzeczowy(Smith1954).
2Twórcyteoriitrzechsektorówwyodrębnialielementystrukturygospodarczejstanowiące
zbioryróżnychdziedzindziałalnościgospodarczej,codoprowadziłoichdopodziaługospodarki
na:sektorI–rolnictwoiprzemysłwydobywczy,sektorII–przemysłprzetwórczyibudownictwo,
orazsektorIII–różnedziedzinyusługowe.Mimożekryteriawyodrębnieniakażdegozsektorów,
któreprzyjęliA.B.G.Fisher,C.ClarkiJ.Fourastié,byłyzróżnicowane(odpowiednio:wskaźnik
cenowejelastycznościpopytu,prawaprodukcjiiwymienialność,dynamikapostęputechnicznego),
zaproponowaneprzeznichkoncepcjepodziałucechujedużepodobieństwo,apewneróżnicespro-
