Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RozdziałI
niewludziach-postaciach,alepomiędzyludźmi-postaciami.Ponadtoówmecha-
nizmnwspółistnieniaiwzajemnegowytwarzaniasię”oraznuleganiaabsurdalnejlo-
gicesytuacji”jestnarzędziemdemaskującymfunkcje,którerządząwspółczesnym
człowiekiemijegorolamiwspołeczeństwie82.JakopostaćnIwonaniesiezesobącoś
wrodzaju»pozytywnego«iwłaśniewywrotowegoprzesłania”83.Znaczenieformy
jakoatrybutuspołecznegoipolitycznegoznakomiciewykorzystałKrzysztofRo-
ściszewski,obudowującw1984r.inscenizacjęIwonynaScenieKameralnejTeatru
PolskiegowBydgoszczyimpreząokolicznościową,jakamiałamiejsceprzedspekta-
klem,awktórejudziałwzięli:mistrziluzji,kulturysta,parytaneczne,zespółwokal-
nyseniorów,góralzariąJontka,harcerze,orkiestradęta,tenorlirycznyorazpostaci
dramatuGombrowicza-Król,Królowaidwór84.JaknapisałWaldemarJasiński
wrecenzjiztegoprzedstawienia:
nKończysięfestyn,arozpoczynadramat.Nocóż-niesamymchlebemczłowiekżyje.
Rozpoczynasiędramatwszechogarniającejipotężnejformy,nieznośnegouwikłaniako-
gośwkimś,przezkogoś,dramatczłowiekanietylkoumieszczonegowludziach,alenimi
naładowanego,natchnionego”85.
Wtaknuformowanym”społeczeństwie-munduryjakoszatykrólewskieczy
portretKrólawczarnych/białych(negatywlubpozytyw)okularachnaplakatach
-postaćIwonymogłabyćjużtylkojednąwielkąprowokacją.Skonfrontowanietego,
cojestistotąpostacitytułowejIwony-jejindywidualizm,samotność,bunt,od-
waga,szczerość,inność,przekora,wytrwałość,ciekawość,bystrość,inteligencja-
zwszechobecnościąwładzyjakoobowiązującąformąizasadądziałaniaczłowieka
wkażdejspołeczności(wdramacieipozanim,wteatrzeipozanim,cobyłoczytelną
ioczywistąaluzjądoówczesnejsytuacjipolitycznej),stanowiłoosileretorycznego
przekazutejniedocenionejprzezówczesnychrecenzentówinscenizacji86.Program
teatralnydotegoprzedstawieniaotwierałtekstGombrowicza:
nWmoichutworachukazałemczłowiekarozpiętegonaprokrustowymłożuformy,znala-
złemwłasnyjęzykdlaujawnieniajegogłoduformyijegoniechęcidoformy,specyficzną
perspektywąspróbowałemwydobyćnaświatłodziennedystans,jakiistniejepomiędzy
nimajegokształtem.Ukazałemwsposóbchybanienudny,leczwłaśniezabawny,czy-
liludzki,żywy,jakformapowstajemiędzynami,jakonanasstwarza.Wydobyłemna
jawsferęnmiędzyludzkiego”
,któradlaludzijestdecydująca,inadałemjejcechysiły
twórczej.Zbliżyłemsięwsztucemożebardziejodwieluinnychautorówdopewnegowi-
dzeniaczłowieka-człowieka,któregowłaściwymżywiołemniejestnatura,leczludzie,
82
J.Majcherek,PrzypisydonIwony”,ProgramTeatralny-WitoldGombrowiczIwona,księżniczka
Burgunda,BałtyckiTeatrDramatycznyim.J.SłowackiegowKoszalinie,Koszalin1994.
83
M.Bielecki,nIwona,księżniczkaBurgunda”inHistoria”,czylioarogancjikulturowegodyskursu,
nPamiętnikLiteracki”
,z.3,nr101/2010,s.64.
84
Gombrowicznabydgoskiejscenie,nIlustrowanyKurierPolski”
,nr285/1984.
85
W
.Jasiński,Niesamymchlebem,nIlustrowanyKurierPolski”
,nr291/1984.
86
WięcejoswojejpracynadroląIwonyijejretorycznychaspektachpiszęwksiążceM.Pietrzak,
Retorykawtwórczejkomunikacji.TeatriFilm,Wyd.DiG,Warszawa2012,s.220-234.