Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.CZYMJESTEKONOMIA?
sprawiedliwościczyrówności.Zazwyczajefektywnośćirównośćwymagająkompromisu:
politykapromującarównośćczęstowiążesięzobniżeniemefektywnościgospodarki
–iviceversa.
Możemytozauważyćnaprzykładziemiejscdlaosóbniepełnosprawnych,któreczę-
stowyznaczanesąnapublicznychparkingach.Wieleosóbmatrudnościzchodzeniemze
względunawieklubniepełnosprawność,więcjestsprawiedliwe,abywyznaczyćspecjal-
niedlanichbliższemiejscanaparkingu.Wiążesięztymjednakpewnanieefektywność.
Abyzapewnićosobieniepełnosprawnejtakiemiejsce,zwykledostępnychjestichwięcej
niżpotrzebującychwdanymmomencie.Wrezultacieatrakcyjnemiejscaparkingowe
pozostająniewykorzystane(apokusawśródosóbpełnosprawnych,abyjezająć,jesttak
duża,żemusimyodstraszaćjemandatami).
Słowem,jeślizatrudnimykogoś,abyrozdzielałmiejsca,będziekonfliktmiędzyrów-
nością–czynieniemżyciaHrówniejszym”dlaosóbniepełnosprawnych–iefektywnością,
czyliwykorzystaniemwpełniwszystkichokazji,abypoprawićsytuacjęludzi–takichjak
niewykorzystanemiejscaparkingowe.
To,jakdalekopowinniśmydążyćdorównościkosztemefektywności,jesttrudnym
pytaniempowstającymwcentrumkażdejdebatypolitycznej.Oznaczato,żeekonomiści
niemogąnaniepoprostuodpowiedzieć.To,cojednakjestdlanichistotne,todążenie
domożliwieefektywnegowykorzystaniazasobówgospodarki,abyosiągnąćcelespołe-
czeństwa,jakiebyoneniebyły.
Zasada8:Rynkizazwyczajdążąkuefektywności
ŻadenorganrząduStanówZjednoczonychniejestodpowiedzialnyzaogólnąefektyw-
nośćichgospodarkirynkowej–niemamyżadnychagentówpilnujących,byneurochirur-
dzyniezajmowalisięsadzeniemkalarepyalborolnicyzMinnesotyniezaczęlihodować
pomarańczy.Rządniemusinarzucaćefektywnegowykorzystaniazasobów,bowwięk-
szościprzypadkówniewidzialnarękasamasobieztymradzi.
Zachętyistniejącewgospodarcerynkowejzapewniają,żezasobysązazwyczajdobrze
wykorzystywane,aokazjedopolepszeniasytuacjiludzisięniemarnują.Jeśliuczelnia
stałabysięznanazupychaniastudentówwzbytmałychsalach,gdyinnepomieszczenia
stojąpuste,liczbachętnychstudentówszybkozaczęłabysięzmniejszać,aposadyza-
rządcówstanęłybypodznakiemzapytania.HRynek”studentówzareagowałbywsposób
zachęcającyrektoratdoefektywnegozarządzaniauczelnią.
Bardziejszczegółoweomówienie,dlaczegorynkizwyklebardzodobrzezapewniają
efektywnewykorzystaniezasobów,będziemusiałopoczekać,ażwyjaśnimy,jakdokładnie
działająrynki.Wgospodarcerynkowej,wktórejjednostkiposiadająwolnośćwyboru
tego,coprodukująikonsumują,ludziezazwyczajkorzystajązmożliwościprzynoszących
obopólnekorzyści–toznaczykorzyścizhandlu.
26
