Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Przedmowa
kaniusekretnąkabinętelefoniczną,zktórejłączyłsięznajważniejszymioso-
baminawschódodŁaby.Ogłosiłatodrukiem.Posprawdzeniuokazałosię,że
akuratwprywatnymmieszkaniupodnumerem15wAleiRóż6Borejszanie
miałnawetaparatupodłączonegodorządowejsiecitelefonicznej(takzwanego
wtedyWe-Cze).AWładysławBieńkowskizwykłbyłjeszczew1990r.powta-
rzać,żegdybyobajznaleźlisięwśródaborygenównadalekiejodcywilizacji
wyspie,toonsamzostałbyszewcemlubstolarzem,aJerzybezżadnejwątpli-
wościbyłbyburmistrzemwyspy.
Zastanawiaćsięmożna,dlaczegowciążdopisujesiękolejneepizodydoitak
barwnegoprzecieżżyciorysu?Dlaczegowciążpojawiasiętakwieleanegdot
znimzwiązanych?Czymająonesłużyćlepszemuzrozumieniupostawiwybo-
rów?Amożeniejasnetłumaczyćsięmaprzezjeszczebardziejniejasne?Nie
ulegawątpliwości,żejestwtejpostacijakaśtajemnica.Aleteżjesttowciąż
postaćżywa.
Niewięcdziwnego,żeosobaidziałalnośćJerzegoBorejszy,mimoupływu
lat,fascynujekolejnepokoleniahistorykówipublicystów.Zkoleizewspomnień,
wktórychjegonazwiskoprzewijasięwróżnychkontekstach,ułożyćmożnaspo-
rejobjętościantologię.Zainteresowanieipamięćidązatemwparze.Paradoksalnie
jednakwiedzanatematżyciaiaktywnościprezesaDCzytelnika”jestwciążnie-
wystarczająca.Zdanietorozumiećmożnawdwojakisposób:jestniewystarcza-
jąca,ponieważwielufaktównieudałosiędotądzidentyfikować,anawetjeśli
byłyhistorykomznane,toichinterpretacjapozostawiaławieledożyczenia;nie-
wystarczającajestrównieżdlatego,żewokółBorejszynarosłowielemitów,
mającychróżnorodnywydźwięk-zarównonegatywny,jakipozytywny.
Podstawowymobowiązkiemhistoryka,zajmującegosiętymtematem,jest
więctakierozłożenieakcentów,abyobrazprzeszłościnabrałbardziejrealnych
kształtów.Zrobićmożnatylkotyle(ktośinnypowie:ażtyle),opełnymbowiem
odtworzeniuprzeszłościwtymprzypadkumowybyćniemoże.Jesttozresztą
zasadniczydylematbadaczydziejównajnowszych,którzystająprzedproblemem
ogromumateriałuźródłowego-problememobcymchoćbyichkolegommedie-
wistom.Toniejedynyproblem.Zakładanytusceptycyzmwkwestiimożliwości
bezwzględnegoodkryciaprawdyznajdujebowiemjeszczejednoważkieuzasad-
nienie.CzesławMiłoszwRokumyśliwegonapisał,wkontekścieswychwspo-
mnieńoBorejszy,znamiennezdanie:D[ł]prawdziweżyciorysykomunistów
nigdyniebędąnapisane”1.Nienależystwierdzeniapoetytraktowaćjedyniejako
atrakcyjnej,aczpustejfrazy.Jegowiedzanatematkomunizmuiosóbtęide-
ologięwspierającychjestniepodważalna.Niechwięctozdaniepobrzmiewa
niczymmementomojejksiążki.
Książkaniniejszaniejestklasycznąbiografią,alewniektórychfragmentach
przybieracharakterystycznedlaniejformy.NiejestzpewnościąDbiografią
codzienności”,ponieważwzasadziepominiętezostałotużycieprywatneboha-
tera.Mówiącnajprościej,pozapolemzainteresowańpozostajeto,czynaśnia-
1C.Miłosz,Rokmyśliwego,Kraków1991,s.151.
