Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakończenie
Miastojakoosadniczaformażyciaspołecznego
142
,różnaodwsiwyglą-
demzewnętrznym,zawodamimieszkańców
,formamiżyciamaterialnegoidu-
chowego,jestwytworemwyższegoetapuprocesówosadniczych.Zorgani-
zowanenaprawieniemieckim,awięcwolnewzasadzieodciężarówiogra-
niczeńprawaksiążęcego,miasta,zaczęływyrastaćwPolscewXIIIwieku
pokrywającnierównomiernieposzczególnedzielnicekraju.Napołudnio-
wo-wschodnimskrawkuziemipilzneńskiejprocesurbanizacjirozpocząłsię
dopierowXIV–XVIwieku.Byłytolokacjepóźne,awodniesieniudoNie-
bylca,bardzopóźne.
Należyjednakpostawićsobiepytanie,czyprzedstawionewniniejszym
artykuledziejepięciumiastdotyczyłyośrodkówmiejskicholokacjachsku-
tecznychczyliudanych?Odpowiedźniejestprostaiłatwa,zwłaszcza,że
gruntownepoznanielosówowychośrodkówmiejskichuniemożliwiastanza-
chowanychźródeł.Jeżeliprzezowąskutecznośćbędziemyrozumieliproces
ściąganiaosadnikówipowstawaniaskupiskasiedzibludzkichwoparciuoze-
zwoleniekrólewskieinadanieimprawamiejskiego,tonależystwierdzić,że
mamytudoczynieniazrealizacjąudanychlokacji.Alewyrosłewtensposób
osadymiejskie,pozaStrzyżowem,gdzieprocesurbanizacjibyłwyraźniejszy
orazmożeWielopolem,zdradzającymzwłaszczawXVwiekusilniejszysto-
pieńumiastowienia(sukiennictwo),byłymiastamitylkoznazwy,natomiast
podwzględemgospodarczymispołecznympozostawaływłaściwiezwykły-
miwsiami.Samonadanieprawamiejskiegomiałowięcniewielewspólnego
zeskutecznościąlokacjimiejskiej,gdyżpowstawałowieleosad,którepod
względemformalno-prawnymzaliczanodomiast,aktóreniespełniały,lub
spełniaływbardzoograniczonymzakresiefunkcjemiejskiepodwzględem
gospodarczymispołeczno-kulturalnym.Wtensposóbzaskuteczną,udaną
lokacjęmożnauważaćpowstanieirozwójtakiegoośrodkamiejskiego,któ-
regomieszkańcyznajdowalibyśrodkiutrzymaniaprzeważniewuprawianiu
zawodówpozarolniczych.Mimoniedostatkumateriałuźródłowegoiwynika-
jącychstądtrudnościwbadaniustrukturyzawodowejmieszkańcówmiaste-
121
czeknadśrodkowymWisłokiem,musimystwierdzićwoparciuorejestry||
142
K.Buczek,Targimiastanaprawiepolskim,Wrocław–Warszawa–Kraków1964,s.114.
46
