Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Dlaczegopsychologowiniezbędnajestznajomośćmetodologii?
Kontekst2.Znajomośćmetodologiijestpomoc-
natakżewówczas,gdychcemydokonaćintegra-
cjiwynikówbadańtegosamegoproblemuprowa-
dzonychprzezróżnychbadaczy,wokreślonym
przedzialeczasu.Takiezestawieniarezultatów
badawczychsąprowadzonezwykorzystaniem
nowoczesnychmetodtzw.metaanalizy(meta-a-
nalysis)(zob.HunteriSchmidt,1990;Rosenthal,
1991a;Schmidt,1995;LipseyiWilson,2001;Ellis,
2010;Kleka,2011).FrankL.Schmidt(1995,s.27)
wskazujenanastępującezaletytejzaawansowa-
nejmetodyanalizydanychitworzenianowych
teorii:
Niektórzytwierdzą,żemetaanalizaniejestniczym
więcejniżnową,ilościowąmetodąprowadzenia
przeglądówliteratury[ś].Gdybytakfaktyczniebyło,
jejoddziaływaniebyłobywpełniocenianejedynie
poprzezsprawdzanieróżnicwewnioskachpłyną-
cychzmetaanalitycznychvs.tradycyjnychprzeglą-
dówliteratury.Różnicetesąistotne,wskazująbo-
wiem,żewnioskizprzeglądówopisowych,opartych
natradycyjnychprocedurachtestówstatystycznej
istotności,sączęstobłędne.Niemniejjednakme-
taanalizatocośznaczniewięcejniżnowametoda
dokonywaniaprzeglądów.[...]Metaanalizawyjaśnia
krytycznąrolębłędupróby,błędupomiaruorazin-
nychartefaktówwdeterminowaniuobserwowa-
nychrezultatóworazmocystatystycznejposzcze-
gólnychbadań.Wtensposóbmetaanalizaujawnia,
jakniewieleinformacjizawartychjestwpojedyn-
czymbadaniu,codowodzi,inaczejniżgłositopo-
wszechnieprzyjętypogląd,żeżadnejednostkowe
badanieniejestwstanierozwiązaćdanejkwestii
czyznaleźćodpowiedzinadanepytanie.[...]Dlatego
każdepojedynczebadaniemusibyćrozważaneja-
kopojedynczyelementdanychstanowiącychwkład
doprzyszłejmetaanalizy.
Wpodręcznikupodstawmetodologiibadań
psychologicznychnieznalazłosięmiejscena
przedstawienietejnowej,bardzozaawansowa-
nejmetodyanalizydanych.NiemniejCzytelnik,
któryprzejdzieprzezpodstawowykursmetodo-
logii,będzieprzygotowanydopodjęciawysiłków
poznawczychzdoskonaleniemswoichkompeten-
cjimetodologicznych.Totakjakzteoriąekspe-
rymentu.Najpierwwystarczyłaznajomośćzasad
eksperymentowaniawyprowadzonychzkano-
nówMillowskich(zob.rozdz.11)popartaznajo-
mościąprostychtestówistotnościstatystycznej
różnic.Późniejtrzebabyłoopanowaćzasadyeks-
perymentowaniaopartenastatystycznymmo-
delujednowymiarowejanalizywariancjiANOVA
(np.wzakresiepodręcznikaWinera,Browna
iMichelsa,1991,czywPolscepodręcznikaau-
torstwaBrzezińskiegoiStachowskiego,1984lub
Brzezińskiego,2008),abyprzejśćdoeksperymen-
towaniaopartegonamodeluwielowymiarowej
analizywariancjiMANOVA(zob.np.Aranowska
1987;TabachnickiFidel,2013).Acotrzebabę-
dzieopanowaćUjutro”,abyprowadzonebadania
empirycznenieodstawałyodcoraztobardziej
wyśrubowanychstandardówmetodologicznych,
bezspełnieniaktórychniemożnaliczyćnaopu-
blikowanieartykułuwprestiżowychpismachna-
ukowych?
Kontekst3.Znajomośćmetodologiijesttakże
przydatnawsytuacji,gdybadaczchcedokonać
replikacjibadaniaempirycznegoprzeprowadzo-
negoprzezinnegopsychologaiopisanegowli-
teraturzeprzedmiotu.Niezawszedanebadanie
jestpowtarzaneze100-procentowymodtworze-
niemoryginalnychwarunków.Czasemrealizacja
nowegobadaniaobejmujewprowadzeniezmian
doscenariuszaalboprzebiegawodmiennychwa-
runkachkulturowych.Bywateżitak,żebadacz
powtarzadanebadanie,alezużyciemnowych,
bardziejprecyzyjnychnarzędzibadawczych.
Psychologiastanowi–przezprzedmiotswoich
badań(jestnimżywyczłowiek)ipsychologiczny
charakterbadaniapsychologicznego(osobabada-
nawchodzizbadaczemwinterakcję!)–natyle
osobliwądyscyplinęnaukową(zob.Rosenzweig,
1933;Brzeziński,2016a),żetrudnoosiągnąćpełny
sukceswreplikacjibadańjużprzezkogośprze-
prowadzonych,zwłaszczaweksperymentalnej
psychologiispołecznejczypsychologiiosobowo-
ści(zob.Nosekiin.,2015).Zagrożeniemdlapełnej
replikowalnościbadańpsychologicznychsątakie
zmienne,jak:oczekiwaniainterpersonalnebada-
cza,wskazówkisugerująceosobiebadanejtreść
hipotezbadawczych,lękprzedoceną,statusmo-
tywacyjnyosobybadanejitp.(otychzmiennych
zakłócającychtraktujerozdział6).Wreszcieba-
daczmożechciećpowtórzyćczyjeśbadania,aby
sięupewnić,czyrzeczywiściedanyefektekspery-
mentalnywystąpił.
Kompetencjemetodologicznewymaganeod
badaczaprzystępującegodoreplikacjijakichśba-
dańsątakiesamejakprzyprzeprowadzaniu
badańoryginalnych(kontekst1).
Problematycereplikacjibadańempirycznych
wnaukachspołecznychpoświęconyjestzbiór
XVI
